Văn bản: Em bé thông minh - nhân vật kết tinh trí tuệ dân gian

Chuẩn bị đọc

Em có suy nghĩ gì về các thử thách với nhân vật em bé trong truyện Em bé thông minh?

Gợi ý

Nhớ lại văn bản Em bé thông minh và các thử thách mà em bé phải vượt qua

Đáp án

Đó là những thử thách góp phần thể hiện bản chất của em bé thông minh

Trải nghiệm cùng văn bản - Câu 1

Câu văn nào thể hiện ý kiến của tác giả về truyện Em bé thông minh?

Gợi ý

Đọc kĩ văn bản từ “Kiểu truyện về người thông minh…của nhân dân”

Đáp án

Câu văn đó là: “Trong truyện Em bé thông minh, thông qua bốn lần thử thách, nhân vật em bé đã đề cao trí tuệ của nhân dân”.

Câu 2

Theo tác giả, tại sao thử thách thứ tư là quan trọng nhất?

Gợi ý

Đọc kĩ văn bản từ “Ở thử thách thứ tư…trước con mắt thán phục của sứ giả láng giềng”

Đáp án

Theo tác giả, thử thách thứ tư là quan trọng nhất

Suy ngẫm và phản hồi - Câu 1

Em hãy xác định ý kiến lớn, ý kiến nhỏ của văn bản dựa vào sơ đồ sau:

Gợi ý

Đọc kĩ văn bản

Đáp án

- Ý kiến lớn: đề cao trí tuệ của nhân dân.

- Ý kiến nhỏ 1: đề cao sự thông minh trong ứng xử, mà chủ yếu là một phản xạ ngôn ngữ lanh lẹ và sắc sảo.

- Ý kiến nhỏ 2: khẳng định sự mẫn tiệp của trí tuệ dân gian, qua đó bày tỏ ước mơ về một xã hội mà mọi ràng buộc chặt chẽ của quan niệm phong kiến về các tầng lớp người trong xã hội đề được nới lòng và cởi bỏ.

- Ý kiến nhỏ 3: nhấn mạnh vị thế áp đảo của trí tuệ dân gian so với trí tuệ cung đình…

Câu 2

Văn bản được viết ra nhằm mục đích gì? Xác định nội dung chính của văn bản.

Gợi ý

Đọc kĩ văn bản để rút ra được nội dung chính

Đáp án

- Mục đích: bình luận về sự đề cao trí tuệ nhân dân trong truyện Em bé thông minh

- Nội dung chính: Ca ngợi trí tuệ nhân dân bằng 4 thử thách trong truyện Em bé thông minh, đồng thời gửi gắm ước mơ của nhân dân về một xã hội công bằng, được hưởng hạnh phúc xứng đáng

Câu 3

Chỉ ra các câu văn thể hiện ý kiến nhỏ, lí lẽ, bằng chứng trong đoạn văn sau:

Thông qua thử thách đầu tiên (gắn với câu hỏi thứ nhất), tác giả dân gian đề cao sự thông minh trong ứng xử, mà chủ yếu là một phản xạ ngôn ngữ lanh lẹ và sắc sảo. Thử thách đầu tiên là một tình huống thử thách tư duy và việc sử dụng ngôn ngữ. Trước câu hỏi khó, em bé đã đáp trả lại bằng việc ra lại câu hỏi cho người đố, để chỉ ra rằng, đây là một câu hỏi không thể có câu trả lời

Gợi ý

Đọc kĩ đoạn trích

Đáp án

- Ý kiến nhỏ: đề cao sự thông minh trong ứng xử, mà chủ yếu là một phản xạ ngôn ngữ lanh lẹ và sắc sảo

- Lí lẽ: Thử thách đầu tiên là một tình huống thử thách tư duy và việc sử dụng ngôn ngữ

- Bằng chứng: em bé đã đáp trả lại bằng việc ra lại câu hỏi cho người đố, để chỉ ra rằng, đây là một câu hỏi không thể có câu trả lời

Câu 4

Nhận xét về cách triển khai lí lẽ, bằng chứng trong đoạn ba. Cách triển khai lí lẽ và bằng chứng ấy có tác dụng gì trong việc thực hiện mục đích của văn bản?

Gợi ý

Đọc kĩ đoạn ba từ “Ở thử thách thứ hai và thứ ba” … “còn lớn hơn”

Đáp án

- Cách triển khai lí lẽ, bằng chứng rất chặt chẽ, tác giả cũng đưa hai thử thách vào để bình luận vì cả hai thử thách này đều do nhà vua đưa ra.

- Tác dụng: xác lập một tư tưởng về sự nới lỏng các quan niệm phong kiến về các tầng lớp trong xã hội đồng thời góp phần làm tăng sức thuyết phục cho văn bản

Câu 5

Em hãy chỉ ra các đặc điểm của văn bản nghị luận phân tích một tác phẩm văn học trong văn bản Em bé thông minh - nhân vật kết tinh trí tuệ dân gian dựa vào bảng sau (làm vào vở)

Đặc điểm của văn bản nghị luận phân tích một tác phẩm văn học	Biểu hiện trong văn bản Em bé thông minh - nhân vật kết tinh trí tuệ dân gian
Thể hiện rõ ý kiến của người viết về tác phẩm cần bàn luận.	…
Đưa ra lí lẽ là những lí giải, phân tích tác phẩm	…
Bằng chứng được dẫn ra từ tác phẩm để làm rõ cho lí lẽ	…
Ý kiến, lí lẽ, bằng chứng được sắp xếp theo trình tự hợp lí	…

Gợi ý

Đọc kĩ văn bản, chú ý các đặc điểm của văn bản nghị luận

Đáp án

Câu 6

Văn bản trên giúp em biết thêm điều gì về truyện cổ tích Em bé thông minh?

Gợi ý

Đọc kĩ đoạn cuối của văn bản

Đáp án

Không chỉ ca ngợi trí tuệ người bình dân mà truyện còn thể hiện một ước muốn có được cuộc sống xứng đáng với trí tuệ mà họ có