78
Em đã từng ăn cốm chưa? Hãy chia sẻ cảm nhận của em về mùi vị của cốm.
Kể lại trải nghiệm thực tế của em
- Em đã từng ăn cốm
- Mùi vị của cốm: dẻo, có vị ngọt nhẹ, mùi vô cùng thơm.
78
Dựa vào nhan đề, em hãy dự đoán nội dung của văn bản
Đọc nhan đề và dự đoán nội dung
Dự đoán 1: giới thiệu về cốm làng Vòng
Dự đoán 2: giới thiệu về cách làm cốm
Dự đoán 3: giới thiệu về nơi sản xuất ra cốm Vòng
78
Em hình dung thế nào về hình ảnh cô gái làng Vòng gánh cốm đi bán được tác giả miêu tả trong đoạn này?
Đọc kĩ văn bản từ “Đó là những cô gái” đến “có tiếng là sành ăn”
Em hình dung đó là những cô gái mộc mạc, ưa nhìn, “đầu trùm nón lá”.
80
Để làm ra sản phẩm cốm, cần bao nhiêu công đoạn?
Đọc kĩ văn bản từ “Người ta lấy mạ giã ra” đến “mùa xuân tươi tốt”
Để làm ra sản phẩm cốm, cần 6 công đoạn:
1. Ngắt lúa
2. Tuốt lúa
3. Đảo trong nồi rang
4. Xay, giã thóc
5. Sàng thóc
6. Hồ
80
Tìm những từ ngữ, hình ảnh thể hiện tình cảm, cảm xúc của tác giả trong các đoạn văn sau:
Vì thế, ăn miếng cốm cho ra miếng cốm, người ta cũng cần phải tỏ ra một chút gì thanh lịch cao quý; phải biết tiếc từng hạt rơi, hạt vãi, và nhất là phải ăn từng chút một, lấy ngón tay nhón lấy từng chút một, chứ không được phũ phàng
Ta vừa nhai nhỏ nhẹ, vừ ngẫm nghĩ đến tính chất thơm của cốm thoang thoảng mùi lúa đòng đòng, tính chất ngọt của cốm phiêu phiêu như khí trời trong sạch và ta sẽ thấy rằng ăn một miếng cốm vào miệng là ta nuốt cả hương thơm của những cánh đồng quê của ông cha ta vào lòng. Dịu dàng biết chừng nào! Mà cảm khái nhường bao!
Đó là tình cảm, cảm xúc như thế nào?
Đọc các đoạn văn và tìm từ ngữ, hình ảnh thể hiện tình cảm, cảm xúc của tác giả từ đó cho biết đó là tình cảm, cảm xúc như thế nào
- Từ ngữ, hình ảnh: Cho ra; thanh lịch; biết tiếc từng hạt rơi, hạt vãi; phải ăn từng chút một, lấy ngón tay nhón lấy từng chút một, chứ không được phũ phàng; nhai nhỏ nhẹ; ngẫm nghĩ; tính chất thơm của cốm thoang thoảng mùi lúa đòng đòng, tính chất ngọt của cốm phiêu phiêu như khí trời trong sạch nuốt cả hương thơm của những cánh đồng quê của ông cha ta vào lòng. Dịu dàng biết chừng nào! Mà cảm khái nhường bao!
=> Tình cảm yêu mến, trân trọng, nâng niu từng hạt cốm; sự am hiểu, quý trọng, lưu giữ từng hương thơm của cốm
81
Tìm một số chi tiết thể hiện sự hòa quyện giữa cảm xúc, suy nghĩ của tác giả với vẻ đẹp của thiên nhiên, tạo vật trong văn bản và nêu tác dụng của chúng
Đọc văn bản và tìm các chi tiết sau đó nêu tác dụng
- Một số chi tiết đó là:
+ “Một ngày đầu tháng Tám...phơi phới”.
+ “Ta vừa nhai nhỏ nhẹ… vào lòng”
- Tác dụng: Hình ảnh thiên nhiên hiện ra rõ nét hơn, trở nên sinh động đồng thời thể hiện những tình cảm trân trọng nét đẹp văn hóa người Việt
82
Đọc văn bản, em cảm nhận được điều gì về tâm hồn của nhà văn Vũ Bằng?
Dựa vào kiến thức văn bản, nêu cảm nhận của bản thân về tâm hồn nhà văn Vũ Bằng
Một tâm hồn tinh tế, bay bổng, thiết tha, ông có một tình yêu thiên nhiên, quê hương, đất nước sâu sắc, sự trân trọng và nâng niu món ăn dân dã, bình dị của người dân Việt Nam
82
Xác định chủ đề của văn bản. Dựa vào đâu em xác định như vậy?
Đọc văn bản, xác định chủ đề và nêu lý do
- Chủ đề: tình cảm yêu quý, trân trọng của tác giả đối với cốm và đối với văn háo của dân tộc cũng như cách sống đẹp, giàu văn hóa của người Hà Nội
- Em xác định dựa vào: nhan đề, từ ngữ, hình ảnh trong văn bản và cách triển khai các ý, các câu, các đoạn
82
Em hãy chỉ ra một số đặc điểm của tùy bút được thể hiện qua văn bản
Dựa vào phần Tri thức Ngữ văn, chỉ ra những đặc điểm của tùy bút thể hiện trong văn bản
- Chất trữ tình: Cốm Vòng thể hiện tình cảm yêu quý, say mê, trân trọng của tác giả đối với vẻ đẹp của cốm, cửa văn hóa ẩm thực.
- Cái tôi của người viết: hiện ra rõ nét qua tình cảm, thái độ, suy nghĩ
- Ngôn ngữ: giản dị, sống động, mang hơi thở đời sống, giàu hình ảnh và chất trữ tình
82
“Ờ mà thật vậy, sao cứ phải là lá sen mới gói được cốm? Mà sao cứ phải là rơm tươi của cây lúa mới đem buộc được gói cốm?”. Hãy viết từ 3 đến 5 câu trình bày cách lí giải của em về câu hỏi trên
Nêu suy nghĩ của em
Hai câu hỏi trên là một sự phủ định để khẳng định tầm quan trọng trong của lá sen và rơm tươi trong việc gói cốm. Dường như tác giả đã biết được câu trả lời cho hai câu hỏi trên. Chỉ có dùng lá sen thì hương vị của cốm mới có thể giữ lại một cách trọn vẹn nhất. Bọc trong lá sen là những hạt cốm thơm ngon, dẻo quánh, bên ngoài được buộc bằng những cọng rơm tươi ở cây lúa tạo nên một sự dân dã, bình dị, quen thuộc mà không kém phần chắc chắn. Chính vì vậy, lá sen và rơm tươi là hai nguyên liệu quan trọng trong việc lưu giữ nét đẹp truyền thống nhất của cốm, không gì có thể thay thế được
