Văn bản: Chất làm gỉ

Chuẩn bị

- Đọc trước truyện ngắn Chất làm gỉ, tìm hiểu thêm các tư liệu về truyện khoa học viễn tưởng và thông tin tác giả Rây Brét-bơ-ry.

- Em đã thấy gỉ sắt bao giờ chưa? Hãy tìm hiểu và miêu tả hiện tượng sắt gỉ sẽ như thế nào.

Đáp án

- Các truyện khoa học viễn tưởng: Xứ cát (Frank Herbert), Trạm tín hiệu số 23 (Hug Howey), Tam thể (Lưu Tì Hân)…

- Tác giả Rây Bret-bơ-ly: là nhà văn Mỹ nổi tiếng về truyện khoa học viễn tưởng. Ông đã được nhận các giải thưởng Franh-klin và Ohen-ry.

- Em đã từng thấy gỉ sét ở những vật dụng bằng sắt ở trong nhà. Gỉ sắt được hình thành do sắt kết hợp với oxy khi có mặt nước hoặc không khí ẩm. Trên bề mặt sắt thép bị gỉ hình thành những lớp vảy rất dễ vỡ, thường có màu nâu, nâu đỏ hoặc đỏ. Lớp gỉ này không có tác dụng bảo vệ sắt ở phía trong.

Soạn bài Chất làm gỉ | Hay nhất Soạn văn 7 Cánh diều

Đọc hiểu

1. Đại tá muốn làm gì với viên trung sĩ?

2. Viên trung sĩ muốn gì?

3. Đại tá có tin vào ý tưởng của viên trung sĩ không?

4. Tại sao đại tá lại khuyên viên trung sĩ đến gặp bác sĩ Mét-thiu?

5. Viên trung sĩ đã nêu các dự định gì của mình

6. Đến lúc này, đại tá có tin những điều viên trung sĩ nói không?

7. Nội dung phần (2) kể về chuyện gì?

8. Vì sao người lính gác không thể làm theo lệnh của đại tá?

9. Kết thúc truyện có gì đặc sắc? Liệu đại tá có làm gì được viên trung sĩ không?

Đáp án

1. Đại tá muốn thuyên chuyển viên trung sĩ đi nơi khác, có thể là sang bên kia đại dương và phục vụ trong một quân đoàn nào đó thật xa.

2. Viên trung sĩ muốn sống không có chiến tranh. Anh muốn biết làm cách nào đó để trong một đêm, những cỗ đại bác trên toàn thế giới biến thành sắt gỉ, những vi khuẩn trong ruột các quả bom trở thành vô hại, những chiếc xe tăng bỗng đổ rụi, chui qua mặt đường nhựa và giống như những con quái vật thời tiền sử, chúng nằm im trong các hố có lấp đầy nhựa đường.

3. Đại tá không tin vào ý tưởng của viên trung sĩ

4. Đại tá khuyên viên trung sĩ đến gặp bác sĩ Mét-thiu vì đại tá nghĩ rằng viên trung sĩ cần có sự giúp đỡ của bác sĩ khám chữa.

5. Viên trung sĩ đã nêu những dự định:

- Điều chỉnh các thiết bị siêu nhỏ cho bất cứ loại thép nào và trong vài ngày đi khắp châu Mỹ

- Anh ta sẽ hủy diệt ngay bất cứ phương tiện kĩ thuật nào chống lại

- Sau đó, anh ta sẽ sang châu Âu. Trong vòng một tháng, viên trung sĩ sẽ làm cho cả thế giới tránh được thảm họa chiến tranh

6. Đến lúc này, đại tá vẫn chưa tin viên trung sĩ

7. Phần 2 kể về việc viên đại tá cho rằng những ý nghĩ của trung sĩ là điên rồ và gọi cho bác sĩ để chữa trị cho anh ta. Nhưng sau đó, tất cả những điều mà trung sĩ nói lại trở thành hiện thực khi súng và các thiết bị điện tử bị hóa thành bột mịn khiến đại tá tức điên lên.

8. Lính gác không thể làm theo lệnh của đại tá bắn viên trung sĩ vì những khẩu súng của họ đang biến thành vụn sắt gỉ màu vàng.

9. Kết thúc truyện đặc sắc ở chỗ khẩu súng lục kim loại của đại tá cất trong ngăn kéo đã biến thành vụn sắt gỉ, ông tức giận vô cùng và đuổi bắt viên trung sĩ. Đại tá sẽ không làm gì được viên trung sĩ.

Câu hỏi cuối bài - Câu 1

Truyện kể về sự kiện gì? Có những nhân vật nào? Ai là nhân vật chính?

Gợi ý

Đọc kĩ đoạn trích

Đáp án

Truyện kể về mong muốn chấm dứt chiến tranh của viên trung sĩ bằng cách làm gỉ tất cả các loại súng máy, xe tăng. Viên đại tá đã cho rằng những ý tưởng đó là điên rồ và gọi điện cho bác sĩ nhưng sau đó lại tức điên lên vì những điều trung sĩ nói đều trở thành hiện thực.

Truyện có các nhân vật: đại tá, trung sĩ, bác sĩ và quân lính. Trong đó đại tá và trung sĩ là hai nhân vật chính

Câu 2

Em hiểu “chất làm gỉ” là gì? Ý tưởng về "chất làm gỉ" của viên trung sĩ dựa trên cơ sở nào? Đoạn văn nào trong văn bản Chất làm gỉ nêu lên những kiến thức khoa học liên quan đến ý tưởng ấy?

Gợi ý

Đọc kĩ văn bản, chú ý cơ sở phát minh mà viên trung sĩ đề xuất

Đáp án

- Em hiểu “chất làm gỉ” là chất khiến các loại súng máy, vũ khí chiến tranh bị hóa thành bột hoặc vô hiệu hóa, không thể thực hiện chức năng chiến đấu, giết chóc

- Đoạn văn nêu lên những kiến thức khoa học liên quan đến ý tưởng chất làm gỉ thể hiện rõ nhất ở đoạn viên trung sĩ giải thích cho ông đại tá ý tưởng khoa học của mình: “Phát minh này dựa trên cơ sở cấu trúc của các nguyên tử xác định. Nếu như đại tá nghiên cứu chúng, đại tá hẳn biết rằng các nguyên tử của loại thép vũ khí được sắp đặt theo một trật tự nhất định. Tôi đi tìm một nhân tố nào đó có khả năng phá huỷ sự cân bằng của chúng. Có lẽ đại tá biết là tôi nghiên cứu vật lí và luyện kim... Trong đầu tôi nảy ra ý nghĩ là trong khí quyển bao giờ cũng có chất gây ra sự hoen gỉ: đó là hơi nước. Cần tìm ra phương pháp nào đó để gây ra ở thép một hiệu ứng “sốc thần kinh”. Khi đó, hơi nước sẽ tự làm công việc của nó.”.

Câu 3

Sự hình dung, tưởng tượng rất sinh động, phong phú về tác động của "chất làm gỉ' được tác giả thể hiện rõ ở những đoạn văn nào?

Gợi ý

Đọc kỹ văn bản.

Đáp án

Sự hình dung, tưởng tượng rất sinh động, phong phú về tác động của chất làm gỉ được tác giả thể hiện rõ ở lời đối thoại nói về ước mơ của viên trung sĩ qua đoạn văn: “Các thiết bị của tôi nhỏ đến nỗi có thể nhét vừa trong bao diêm. Tầm hoạt động của nó là chín trăm dặm. Tôi có thể điều chỉnh nó cho bất cứ loại thép nào và trong vài ngày đi khắp châu Mỹ. Những quốc gia khác không thể sử dụng thiết bị này, vì tôi sẽ huỷ diệt ngay cứ phương tiện kĩ thuật nào chống lại chúng ta. Sau đó, tôi sẽ sang châu Âu. Trong vòng một tháng, tôi sẽ làm cho cả thế giới tránh được thảm họa chiến tranh.”

Câu 4

Ý tưởng dùng "chất làm gỉ" để vô hiệu hóa tất cả các vũ khí làm bằng kim loại của viên trung sĩ có ý nghĩa gì?

Gợi ý

Đọc kĩ đoạn trích

Đáp án

Ý tưởng dùng chất làm gỉ để vô hiệu hóa tất cả các vũ khí làm bằng kim loại của viên trung sĩ có ý nghĩa xóa bỏ vũ khí để chấm dứt chiến tranh.

Câu 5

Hãy nêu nhận xét của em về tính cách nhân vật đại tá trong truyện

Gợi ý

Đọc kĩ đoạn trích, chú ý những chi tiết miêu tả nhân vật đại tá

Đáp án

Nhân vật đại tá là một người có tính cách nóng nảy và độc đoán. Ông gạt phăng tất cả những dự định, ước mơ của viên trung sĩ và khăng khăng yêu cầu cấp dưới phải làm theo mệnh lệnh, còn gọi cho bác sĩ vì cho rằng trung sĩ có vấn đề thần kinh

Câu 6

Người viết gửi gắm ước mơ gì qua câu chuyện? Điều đó còn có ý nghĩa với xã hội hiện nay không? Vì sao?

Gợi ý

Đọc kĩ đoạn trích

Đáp án

Truyện thể hiện ước mơ xóa bỏ vũ khí, chấm dứt chiến tranh của người viết. Điều này có ý nghĩa rất lớn đối với xã hội hiện nay. Khi các nước phát triển đang chạy đua vũ trang, phát minh ra các loại vũ khí vô cùng tân tiến thì nguy cơ bùng phát chiến tranh lại càng cao. Chính vì thế tác phẩm này đã thể hiện một ước mơ về một chất có thể giúp xóa bỏ các loại vũ khí chết chóc, hướng đến mục đích vì hòa bình của thế giới.