Bài 13 : Đại cương về dòng điện xoay chiều

Dòng điện xoay chiều là dòng điện có cường độ biến thiên điều hòa theo thời gian.
 

Phương pháp tạo ra suất điện động cảm ứng trong khung dây dẫn kín: đặt khung dây trong một từ trường (có thể được tạo ra bởi nam châm, nam châm điện, ống dây có dòng điện chạy qua,...)
 

Khung dây (1) được đặt giữa hai cực của nam châm (2), do đó, khung dây được đặt trong từ trường’

Khi trục của khung dây quay, từ thông qua khung dây biến thiên, do đó trong khung dây xuất hiện dòng điện cảm ứng và suất điện động cảm ứng
 

Dòng điện xoay chiều là dòng điện có cường độ biến thiên điều hòa theo thời gian. Mà từ trường của nam châm thẳng không phải từ trường đều, độ lớn cảm ứng từ ở các điểm khác nhau là khác nhau. Do đó, không thể dùng thanh nam châm thẳng để tạo ra dòng điện xoay chiều.
 

1. Lắp đặt:

- Đặt nam châm chữ U lên mặt phẳng ngang sao cho từ trường đều hướng lên trên.

- Đặt khung dây hình chữ nhật nằm ngang, trục quay của khung dây trùng với trục của nam châm chữ U.

- Nối hai đầu của khung dây với hai đầu của cặp dây dẫn.

- Nối hai đầu còn lại của cặp dây dẫn với hai vật dẫn.

2. Thực hiện:

- Quay khung dây hình chữ nhật đều quanh trục của nó.

- Quan sát sự xuất hiện của dòng điện trong mạch.
 

Xét đồ thị \(\mathrm{a}: \mathrm{t}=0 \rightarrow \mathrm{u}=0\), đồ thị đi lên \(\rightarrow \varphi_{u}=-\frac{\pi}{2}\)                                                        Xét đồ thị b: \(\mathrm{t}=0 \rightarrow \mathrm{i}=\mathrm{I}_{0}\), đồ thị đi xuống \(\rightarrow \varphi_{i}=0\)                                                                \(\rightarrow \varphi_{u}=\varphi_{i}-\frac{\pi}{2}\)  

Ví dụ: Dây dẫn có dòng điện chạy qua bị nóng lên, bàn ủi,...

Số hiển thị trên màn hình khi tiến hành đo thể hiện giá trị của cường độ dòng điện hiệu dụng.
 

a) * Điện áp: 

* Cường độ dòng điện:

b) Xét đồ thị \(\mathrm{a}: \mathrm{t}=0 \rightarrow \mathrm{u}=0\), đồ thị đi lên \(\rightarrow \varphi_{u}=\frac{\pi}{2}\)Xét đồ thị \(\mathrm{b}: \mathrm{t}=0 \rightarrow \mathrm{i}=0\), đồ thị đi xuống \(\rightarrow \varphi_{i}=\frac{\pi}{2}\)\(\rightarrow \varphi_{u}=\varphi_{i} \rightarrow\) u và i dao động cùng pha.

Bước 1: Tìm hiểu các quy tắc an toàn điện.

Bước 2: Chọn thang đo thích hợp.

Bước 3: Mắc nối tiếp đồng hồ với đoạn mạch (có bóng đèn dây tóc và khóa K mở) cần đo cường độ dòng điện.

Bước 4: Nhấn nút ON/OFF để bật đồng hồ.

Bước 5: Đóng khóa K.

Bươc 6: Khi các chữ số hiển thị trên màn hình đã ổn định, đọc trị số của cường độ dòng điện.

Bước 7: Kết thúc thao tác đo, nhấn nút ON/OFF để tắt đồng hồ.

Bước 8: Ngắt khóa K và tháo mạch điện.
 

Cần tối thiểu 2 máy biến áp: 1 máy tăng thế ở đầu đường dây tải điện và 1 máy hạ thế ở nơi tiêu thụ.
 

- Vật dụng có sự chuyển hóa điện năng thành nhiệt năng: bàn là, nồi cơm điện, bếp điện,...

- Vật dụng có sự chuyển hóa điện năng thành cơ năng: quạt điện, máy bơm nước,...
 

Hình a: Không chạm vào dụng cụ sử dụng điện khi tay ướt

Hình b: Nên rút thiết bị điện khi không sử dụng

Hình c: Kiểm tra hệ thống mạng điện và bảo trì thiết bị điện định kì

Hình d: Không để dây điện lên vậy dễ cháy như bếp gas

Hình e: Tránh sử dụng thiết bị điện khi đang sạc

Hình f: Không nên cho nước vào bàn là đang cắm điện
 

- Trách tiếp túc với các mạch điện bằng tay hoặc vật liệu ướt;

- Không sử dụng hoặc cất giữ các dung môi dễ cháy gần thiết bị điện;

- Chỉ sử dụng các dụng cụ và thiết bị có tay cầm không dẫn điện khi làm việc với các thiết bị điện;

- Tắt nguồn của bất kỳ thiết bị nào trước khi kiểm tra. Khi tắt các công tắc an toàn, hãy đeo găng tay cách điện và quay mặt khỏi hộp trước khi kéo tay cầm xuống;
 

- Chỉ những người có chuyên môn về điện và đã qua huấn luyện an toàn điện mới được bảo dưỡng, sửa chữa, cải tạo, lắp đặt thiết bị điện;

- Không tự tiện ấn nút hoặc đóng ngắt cầu dao, áptomat ngoài chức trách của mình (nhất là đối với các máy bơm, máy nén, quạt gió…);

- Phải ngắt thiết bị ra khỏi nguồn điện và nối đất thiết bị trước khi bảo dưỡng, sửa chữa;

- Khi bảo dưỡng, sửa chữa thiết bị điện ít nhất phải có 2 người tham gia, thực hiện các bước cô lập điện, treo biển cảnh báo cấm đóng điện tại cầu dao nguồn trong suốt quá trình làm việc, đặt các thiết bị/ dụng cụ điện trên mặt bằng khô ráo, sử dụng “qui trình làm việc” và tuân theo “giấy phép làm việc điện”, sau khi kết thúc công việc phải nghiệm thu, trả giấy phép và thông báo để người vận hành đưa thiết bị vào hoạt động;
 

      Đáp án D

Với dòng điện xoay chiều, cường độ dòng điện biến thiên điều hòa theo thời gian → Đồ thị hình sin (đường màu đỏ) thể hiện sự phụ thuộc của I vào t;

Với dòng điện không đổi, cường độ dòng điện không đổi theo thời gian → Đồ thị đường thẳng nằm ngang (đường màu đỏ) thể hiện sự phụ thuộc của I vào t.
 

Chu kì của dòng điện là: \(T=4\) ô = 0,5.4 = 2 (ms);

Tần số của dòng điện là: \(f=\frac{1}{T}=\frac{1}{2}=0,5 H z\)

Trong thời gian \(0,1 \mathrm{~s}\) thì dòng điện tăng từ giá trị \(0 \mathrm{~A}\) đến \(3 \mathrm{~A}\)