Bài 3.34
73
Cho tam giác ABC; M và N lần lượt là trung điểm của hai cạnh AB và AC. Lấy điểm P sao cho N là trung điểm của đoạn thẳng MP.
a) Hỏi tứ giác AMCP là hình gì? Vì sao?
b) Với điều kiện nào của tam giác ABC thì tứ giác AMCP là hình chữ nhật; hình thoi; hình vuông?
Gợi ý
a) Dựa vào các dấu hiệu chứng minh AMCP là hình bình hành
b) Sử dụng các dấu hiệu nhận biết của hình chữ nhật, hình thoi, hình vuông suy ra:
Hình bình hành AMCP là hình chữ nhật thì tam giác ABC cân tại C
Hình bình hành AMCP là hình thoi thì tam giác ABC vuông tại C
Hình bình hành AMCP là hình vuông thì tam giác ABC vuông cân tại C
Đáp án
a) Tứ giác \(\mathrm{AMCP}\) có hai đường chéo \(\mathrm{AC}\) và \(\mathrm{MP}\) cắt nhau tại trung điểm \(\mathrm{N}\) của mỗi đường.
Do đó tứ giác AMCP là hình bình hành.
b) Xét \(\triangle \mathrm{MAN}\) và \(\triangle \mathrm{PCN}\) có:
\(\mathrm{AN}=\mathrm{NC}\) (vì \(\mathrm{N}\) là trung điểm của \(\mathrm{AC}\) )
\(\widehat{A N M}=\widehat{C N P}\) (hai góc đối đỉnh)
\(\mathrm{MN}=\mathrm{NP}\) (vì \(\mathrm{N}\) là trung điểm \(\mathrm{MP}\) )
Do đó \(\triangle \mathrm{MAN}=\triangle \mathrm{PCN}\) (c.g.c).
Suy ra \(\widehat{M A N}=\widehat{P C N}\) (hai góc tương ứng).
Mà hai góc này ở vị trí so le trong nên suy ra \(\mathrm{AM} / / \mathrm{CP}\) nên \(\mathrm{BM} / / \mathrm{CP}\).
Mặt khác, \(\triangle \mathrm{MAN}=\triangle \mathrm{PCN}\) suy ra \(\mathrm{AM}=\mathrm{CP}\) (hai cạnh tương ứng)
Mà \(A M=B M\) (vì \(M\) là trung điểm của \(A B\) ) nên \(B M=C P\).
Tứ giác \(\mathrm{BMPC}\) có \(\mathrm{BM} / / \mathrm{CP}\) và \(\mathrm{BM}=\mathrm{CP}\) nên tứ giác \(\mathrm{BMCP}\) là hình bình hành.
• Để hình bình hành AMCP là hình chữ nhật thì \(\mathrm{AC}=\mathrm{MP}\).
Mà \(\mathrm{BC}=\mathrm{MP}\) (vì tứ giác \(\mathrm{BMCP}\) là hình bình hành).
Do đó \(\mathrm{AC}=\mathrm{BC}\) nên tam giác \(\mathrm{ABC}\) là tam giác cân tại \(\mathrm{C}\).
Vây để hình bình hành \(\mathrm{AMCP}\) là hình chữ nhật thì tam giác \(\mathrm{ABC}\) là tam giác cân tại \(C\).
• Để hình bình hành \(\mathrm{AMCP}\) là hình thoi thì \(\mathrm{AM}=\mathrm{CM}\) hay \(A M=C M=B M=\frac{A B}{2}\)
Tam giác \(\mathrm{ABC}\) có \(\mathrm{CM}\) là đường trung tuyến ứng với cạnh \(\mathrm{AB}\) của tam giác \(A B C\).
Mà \(A M=C M=B M=\frac{A B}{2}\)
Khi đó tam giác \(A B C\) vuông tại \(C\).
Vậy để hình bình hành AMCP là hình thoi thì tam giác \(A B C\) vuông tại C.
• Để hình bình hành AMCP là hình vuông thì hình bình hành AMCP là hình chữ nhật có \(\mathrm{AM}=\mathrm{CM}\).
Do đó, tam giác \(\mathrm{ABC}\) cân tại \(\mathrm{C}\) có \(\mathrm{AM}=\mathrm{CM}\).
Khi đó, tam giác \(A B C\) vuông cân tại \(C\).
Vậy để hình bình hành \(\mathrm{AMCP}\) là hình vuông thì tam giác \(\mathrm{ABC}\) vuông cân tại C.