Bài 34: Đoạn thẳng. Độ dài đoạn thẳng

Hoạt động 1

51

Một người đi xe đạp trên một đoạn đường thẳng từ A đến B. (h.8.23).

Em có nhận xét gì về những vị trí mà người đó đã đi qua so với hai điểm A và B.

Gợi ýarrow-down-icon

Xác định vị trí của người đó và hai điểm A, B.

Đáp ánarrow-down-icon

Vị trí mà người đó đi qua luôn nằm giữa A và B.

Hoạt động 2

51

Cho hai điểm phân biệt A và B. Lấy điểm C nằm ở giữa A và B, Lấy điểm D nằm khác phía với A đối với B. Dùng thước thẳng và bút màu đen kẻ một vạch thẳng bắt đầu từ A và kết thúc ở B. Em có nhận xét gì về vị trí của hai điểm C và D đối với phần vạch thẳng màu đen.

Gợi ýarrow-down-icon

Xác định vị trí của C đối với vạch thẳng màu đen.

Xác định vị trí của D đối với vạch thẳng màu đen.

Đáp ánarrow-down-icon

Điểm C nằm trên vạch thẳng màu đen. Điểm D nằm ngoài vạch thẳng màu đen.

Câu hỏi 1

52

Đọc tên tất cả các đoạn thẳng trong hình 8.26.

Gợi ýarrow-down-icon

Xác định các đoạn thẳng: Đoạn nối hai trong 3 điểm trên hình.

Đáp ánarrow-down-icon

Các đoạn thẳng là : AB,BC,AC.

Luyện tập 1

52

Với bốn điểm A, B, C, D như hình 8.27, em hãy kể tên các đoạn thẳng có đầu mút là:

a) Hai trong ba điểm A, B, C;

b) Hai trong bốn điểm A, B, C, D.

Gợi ýarrow-down-icon

Chọn 2 điểm phân biệt. Với mỗi 2 điểm phân biệt thì được 1 đoạn thẳng.

Đáp ánarrow-down-icon

a) Các đoạn thẳng là : AB, AC, BC.

b) Các đoạn thẳng là: AB, AC, AD, BC, BD, CD.

Vận dụng 1

52

Có 5 hòn đảo được vẽ như 5 điểm phân biệt, trong đó có đúng hai hòn đảo được nối với nhau bởi một cây cầu, được vẽ như một đoạn thẳng (h.8.28). Hỏi phải xây thêm ít nhất bao nhiêu cây cầu nối các hòn đảo để có thể đi qua lại giữa hai hòn đảo tuỳ ý thông qua các cây cầu đó?

Gợi ýarrow-down-icon

Kẻ tất các các đoạn thẳng với đầu mút lần lượt là A, B, C, D, E.

Các đoạn thẳng trùng nhau thì không đếm.

Đáp ánarrow-down-icon

Đầu mút A: có 4 đoạn thẳng AB, AC, AD, AE.

Đầu mút B: có 3 đoạn thẳng BC, BD, BE (BA trùng với AB nên không đếm).

Đầu mút C: có 2 đoạn thẳng CD, CE (CA trùng AC, CB trùng BC).

Đầu mút D: có 1 đoạn thẳng DE (DA trùng AD, DB trùng BD, DC trùng CD)

Đầu mút E: không thêm đoạn thẳng nào (vì EA trùng AE, EB trùng BE, EC trùng CE, ED trùng DE ở trên).

Cần phải xây thêm ít nhất 4+3+2+1=10 cây cầu nối hai hòn đảo tùy ý

Hoạt động 3

52

Mặt bàn học sinh của em dài khoảng mấy gang tay của em?

Gợi ýarrow-down-icon

Đo bằng gang tay của mình

Đáp ánarrow-down-icon

Mặt bàn học của em dài khoảng 7 gang tay.

Hoạt động 4

52

Mở trang cuối của sách giáo khoa, em sẽ thấy thông tin về khổ sách là 19x26,5 cm. Em hiểu thông tin đó như thế nào?

Gợi ýarrow-down-icon

Khổ sách là kích thước của sách: chiều rộng x chiều dài.

Đáp ánarrow-down-icon

Chiều rộng là 19 cm; chiều dài là 26,5 cm.

Câu hỏi 2

53

Em còn biết những đơn vị đo độ dài nào khác?

Gợi ýarrow-down-icon

Nhớ lại đơn vị đo độ dài đã được học ở cấp 1.

Tìm các đơn vị đo độ dài trên sách báo, internet,...

Đáp ánarrow-down-icon

Những đơn vị độ dài khác là : km;m;dm;hm;dam;inch; dặm;...

Hoạt động 5

54

Dùng thước có vạch chia để đo độ dài các đoạn thẳng AB, CD, EG trong hình 8.31 rồi trả lời các câu hỏi sau:

a) Đoạn thẳng AB có dài bằng đoạn thẳng EG không?

b) Trong các đoạn AB và CD, đoạn thằng nào có độ dài nhỏ hơn?

c) Trong các đoạn CD và EG, đoạn thẳng nào có độ dài lớn hơn?

Gợi ýarrow-down-icon

Sử dụng thước đo:

Đặt vạch số 0 tại một đầu mút của đoạn thẳng.

Đáp ánarrow-down-icon

Đo độ dài ta được: AB = 2,9 cm; CD = 4 cm; EG = 2,9 cm.

a) Đoạn thẳng AB có độ dài bằng độ dài đoạn thẳng EG.

b) Đoạn thẳng AB có độ dài nhỏ hơn độ dài đoạn thẳng CD.

c) Đoạn thẳng CD có độ dài lớn hơn độ dài đoạn thẳng EG.

Luyện tập 2

53

Em hãy đo các đoạn thẳng trong hình 8.33b rồi đánh dấu giống nhau cho các đoạn thẳng bằng nhau theo mẫu như hình 8.33a.

Gợi ýarrow-down-icon

Sử dụng thước đo.

Đáp ánarrow-down-icon

Hình 8.33a: Đoạn thẳng AB=AD nên được đánh dấu giống nhau

Đoạn thẳng CB=CD nên được đánh dấu giống nhau

QM=PN nên được đánh dấu giống nhau

QN=PM nên được đánh dấu giống nhau.

Vận dụng 2

54

Dùng thước thẳng có chia vạch, em hãy đo chiều dài của cây bút em đang dùng. So sánh chiều dài cây bút với chiều dài thước thẳng và rút ra kết luận.

Gợi ýarrow-down-icon

Đặt vạch số 0 tại 1 đầu của bút, đầu còn lại của bút chạm vạch nào thì bút có độ dài tương ứng với vạch đó.

Đáp ánarrow-down-icon

Chiều dài cây bút nhỏ hơn chiều dài thước thẳng.

Bài tập 8.10

54

Dùng compa vẽ đường tròn tâm O có bán kính 2 cm.Gọi M và N là hai điểm tùy ý trên đường tròn đó. Hai đoạn thẳng OM và ON có bằng nhau không?

Gợi ýarrow-down-icon

Sử dụng compa:

+ Vẽ một điểm O trên vở.

+ Mở cung của compa sao cho cung đó độ dài bằng 2 cm.

+ Đặt đầu nhọn của compa tại tâm O. 

Đáp ánarrow-down-icon

OM = ON = bán kính đường tròn = 2 cm

Bài tập 8.11

54

Việt dùng thước đo độ dài đoạn thẳng AB. Vì thước bị gãy mất một mẩu nên Việt chỉ có thể đặt thước để điểm A trùng với vạch 3 cm. Khi đó điểm B trùng với vạch 12 cm. Em hãy giúp Việt tính độ dài đoạn thẳng AB.

Gợi ýarrow-down-icon

Lấy 12 cm trừ đi 3 cm.

Đáp ánarrow-down-icon

Độ dài đoạn thẳng AB là : 12-3=9 (cm).

Bài tập 8.12

54

Bạn Nam dùng bước chân để đo chiều dài lớp học. Nam bước từ mép tường đầu lớp đến mép tường cuối lớp thì được đúng 18 bước chân. Nếu mỗi bước chân của Nam dài khoảng 0,6 m thì lớp học dài khoảng bao nhiêu?

Gợi ýarrow-down-icon

Chiều dài của 18 bước chân = chiều dài lớp học

Đáp ánarrow-down-icon

Lớp học đó dài : 0,6.18 = 10,8 (m).

Bài tập 8.13

54

Hãy đo độ dài ( đơn vị milimet) rồi sắp xếp các đoạn thẳng trong hình 8.34 theo thứ tự tăng dần của độ dài.

Gợi ýarrow-down-icon

Sử dụng thước đo rồi so sánh.

Đáp ánarrow-down-icon

AB=42 mm

CD=10 mm

EF=21 mm

GH=32 mm

IK=53 mm

Vì 10 < 21 < 32 < 42 < 53 nên CD < EF < GH < AB < IK.

Sắp xếp theo thứ tự tăng dần độ dài đoạn thẳng là:

CD; EF; GH; AB; IK.

Bài tập 8.14

54

Một cái cây đang mọc thẳng thì bị bão làm gãy phần ngọn. Người ta đo được phần ngọn bị gãy dài 1,75 m và phần thân còn lại dài 3 m. Hỏi trước khi bị gãy, cây cao bao nhiêu mét ?

Gợi ýarrow-down-icon

Chiều cao của cây bằng tổng độ dài phần ngọn và phần thân.

Đáp ánarrow-down-icon

Trước khi bị gãy, cây cao số mét là : 1,75 + 3=4,75 (m)