Bài 21: Hình có trục đối xứng

Hoạt động 1

106

 Quan sát hình con bướm ở hình bên. Em thấy điều gì khi hai cánh của con bướm gập lại?

Gợi ýarrow-down-icon

Quan sát hình khi hai cánh con bướm gập lại và trả lời câu hỏi.

Đáp ánarrow-down-icon

Khi hai cánh của con bướm gập lại, thì hai cánh của nó chồng khít nên nhau.

Hoạt động 2

106

Vẽ một đường tròn trên giấy rồi cắt theo nét vẽ ta được một hình tròn. Gấp đôi hình tròn đó theo một đường thẳng đi qua tâm (h.5.1). Hãy nhận xét về hai nửa hình tròn sau khi gấp.

Gợi ýarrow-down-icon

Quan sát hình và nhận xét về hai nửa hình tròn sau khi gấp.

Đáp ánarrow-down-icon

Khi gấp hai nửa đường tròn thì chúng sẽ chồng khít lên nhau.

Hoạt động 3

106

Gấp đôi một tờ giấy (h.5.2a), dùng kéo cắt một đường như hình 5.2b rồi mở ra, ta được một hình. Hình đó có đặc điểm gì giống những hình trên?

Gợi ýarrow-down-icon

Quan sát hình và nhận xét.

Đáp ánarrow-down-icon

Hình được cắt có hai phần giống hệt nhau.

Luyện tập

107

1. Những chữ cái nào dưới đây có trục đối xứng? Hãy dự đoán trục đối xứng của chúng.

2. Những hình nào dưới đây có trục đối xứng?

3. Hãy tìm một ví dụ khác về hình có trục đối xứng.

Gợi ýarrow-down-icon

Những hình có trục đối xứng có đặc điểm: Có một đường thẳng d chia hình thành hai phần mà nếu gấp" hình theo đường thẳng d thì hai phần đó “chồng khít” lên nhau.

Đáp ánarrow-down-icon

1) Những chữ có trục đối xứng trong số các chữ cái trên là: A, H, E

2) Những hình có trục đối xứng là : a; c

3) Một số ví dụ về hình có trục đối xứng: mặt bàn hình tròn, cái mâm, viên bi, ...

Hoạt động 4

107

Dựa vào HĐ2, em hãy cho biết trục đối xứng của hình tròn là đường thằng nào?

Gợi ýarrow-down-icon

Trục đối xứng là đường thẳng mà khi chia hình thành hai phần mà nếu gấp" hình theo đường thẳng d thì hai phần đó “chồng khít” lên nhau.

Đáp ánarrow-down-icon

Trục đối xứng của hình tròn là đường thẳng đi qua tâm của hình tròn đó.

Hoạt động 5

107

Cắt một hình thoi bằng giấy. Hãy tìm trục đối xứng của nó bằng cách gấp giấy. Trục đối xứng của nó là đường thẳng nào? Em tìm được mấy trục đối xứng?

Gợi ýarrow-down-icon

Trục đối xứng là đường thẳng d chia hình thành hai phần mà nếu gấp hình theo đường thẳng d thì hai phần đó “chồng khít” lên nhau.

Đáp ánarrow-down-icon

Trục đối xứng của hình thoi là đường thẳng đi qua đường chéo của nó vì gấp hình thoi theo đường chéo thì được 2 tam giác chồng khít lên nhau.

Hình thoi có 2 trục đối xứng

Hoạt động 6

107

Vẽ rồi cắt một hình chữ nhật bằng giấy. Hãy tìm trục đối xứng của nó bằng cách gấp giấy. Trục đối xứng của nó là đường thằng nào? Em tìm được mấy trục đối xứng?

Gợi ýarrow-down-icon

Trục đối xứng là đường thẳng mà khi chia hình thành hai phần mà nếu gấp" hình theo đường thẳng d thì hai phần đó “chồng khít” lên nhau.

Đáp ánarrow-down-icon

Trục đối xứng của hình chữ nhật là đường thẳng đi qua trung điểm của hai cạnh đối diện của hình chữ nhật.

Em tìm được 2 trục đối xứng

Thực hành 1

108

1. Bằng cách gấp giấy, em hãy tìm một trục đối xứng của đoạn thẳng.

2. Làm tương tự như hoạt động 6 với tam giác đều, hình vuông, lục giác đều. Em hãy chỉ ra một trục đối xứng của mỗi hình trên.

Gợi ýarrow-down-icon

Trục đối xứng là đường thẳng mà khi chia hình thành hai phần mà nếu gấp" hình theo đường thẳng d thì hai phần đó “chồng khít” lên nhau.

Đáp ánarrow-down-icon

a) Trục đối xứng của đoạn thẳng là đường thẳng thu được khi gấp giấy.

b) 

+ Tam giác đều có 3 trục đối xứng là đường thẳng nối đỉnh của tam giác với trung điểm cạnh đối diện

+ Hình vuông có 4 trục đối xứng là đường chéo của hình vuông và hai đường thẳng đi qua trung điểm từng cặp cạnh đối diện của hình vuông 

+ Hình lục giác đều có 6 trục đối xứng.

Tranh luận 1

108

• Hình vuông có bao nhiêu trục đối xứng?

• Hình tròn có bao nhiêu trục đối xứng?

Gợi ýarrow-down-icon

Trục đối xứng là đường thẳng mà khi chia hình thành hai phần mà nếu gấp" hình theo đường thẳng d thì hai phần đó “chồng khít” lên nhau.

Đáp ánarrow-down-icon

* Hình vuông có 4 trục đối xứng gồm 2 đường chéo của hình vuông và 2 đường thẳng đi qua trung điểm từng của cặp cạnh đối diện của hình vuông

* Hinh tròn có vô số trục đối xứng là các đường thẳng đi qua tâm của hình vuông.

Thực hành 2

109

Bằng cách tương tự, hãy cắt chữ E, T.

Gợi ýarrow-down-icon

- Tìm trục đối xứng của các chữ

- Gấp đôi tờ giấy theo trục đối xứng ấy để cắt. Khi đó ta chỉ phải cắt một nửa con chữ và nhận được cả con chữ khi mở giấy ra.

Đáp ánarrow-down-icon

HS thực hiện theo video hướng dẫn

Tranh luận 2

109

Tớ đang gấp giấy để cắt chữ. Hãy đoán xem tớ được chữ gì sau khi mở những mảnh giấy (h.5.5) ra nhé!

Gợi ýarrow-down-icon

Dựa vào các trục đối xứng chia chữ làm hai phần giống nhau.

Đáp ánarrow-down-icon

Sau khi mở những mảnh giấy (h.5.5) ra bạn tròn được các chữ:

a) Chữ T

b) Chữ M

c) Chữ E

Thử thách

109

Tính đối xứng là một yếu tố tạo nên sự cân đối, hài hoà của các hình. Tuy nhiên, không phải lúc nào ta cũng có thể gấp hình để biết hình có trục đối xứng hay không. Em hãy quan sát và vẽ phác trục đối xứng của hình Tháp Chàm và ngôi sao sáu cánh dưới đây (nếu có).

Gợi ýarrow-down-icon

Trục đối xứng là đường thẳng mà khi chia hình thành hai phần mà nếu gấp" hình theo đường thẳng d thì hai phần đó “chồng khít” lên nhau.

Đáp ánarrow-down-icon

Ta có thể kẻ trục đối xứng của hai hình như sau:

Bài tập 5.1

110

Hãy chỉ ra trục đối xứng của hình thang cân.

Gợi ýarrow-down-icon

Trục đối xứng của hình thang cân là đường thẳng đi qua trung điểm hai đáy.

Đáp ánarrow-down-icon

Bài tập 5.2

110

Hình lục giác đều có bao nhiêu trục đối xứng?

Gợi ýarrow-down-icon

Trục đối xứng của hình lục giác đều là đường thẳng đi qua trung điểm hai cạnh đối diện, hoặc hai đỉnh đối diện

Đáp ánarrow-down-icon

Hình lục giác đều có 6 trục đối xứng

Bài tập 5.3

110

Trong các hình dưới đây, hình nào có trục đối xứng?

Gợi ýarrow-down-icon

Trục đối xứng là đường thẳng mà khi chia hình thành hai phần mà nếu gấp" hình theo đường thẳng d thì hai phần đó “chồng khít” lên nhau.

Đáp ánarrow-down-icon

Các hình có trục đối xứng là: a, c, d

Bài tập 5.4

110

Quan sát những hình dưới đây và cho biết:

a) Hình nào không có trục đối xứng?

b) Hình nào chỉ có một trục đối xứng?

c) Hình nào có ít nhất hai trục đối xứng?

Gợi ýarrow-down-icon

Trục đối xứng là đường thẳng mà khi chia hình thành hai phần mà nếu gấp" hình theo đường thẳng d thì hai phần đó “chồng khít” lên nhau.

Đáp ánarrow-down-icon

a) Hình không có trục đối xứng: hình c

b) Hình chỉ có một trục đối xứng: hình d, hình a

c) Hình có hai trục đối xứng: hình b