Bài 1: Điểm. Đường thẳng

Hoạt động 1

75

Quan sát một phần sơ đồ khu vực Cố đô Hoa Lư (Hình 1), mỗi chấm nhỏ (màu đỏ) biểu thị vị trí của một địa danh. Hãy chỉ chấm nhỏ biểu thị vị trí Cố đô Hoa Lư và Tràng An.

Gợi ýarrow-down-icon

Quan sát sơ đồ Hình 1 để trả lời

Đáp ánarrow-down-icon

Chấm biểu thị vị trí Cố đô Hoa Lư và Tràng An lần lượt là: A và D

Luyện tập vận dụng 1

75

Vẽ ba điểm A, B, C.

Gợi ýarrow-down-icon

Vẽ ba dấu chấm và đặt tên cho chúng là A, B, C.

Đáp ánarrow-down-icon

Hoạt động 2

76

Dùng bút và thước thẳng vạch trên trang giấy theo cạnh của thước. Nét vẽ được tạo ra gợi nên hình gì?

Gợi ýarrow-down-icon

Dùng bút và thước thẳng vạch trên trang giấy theo cạnh của thước, quan sát rồi nhận xét hình ảnh thu được.

Đáp ánarrow-down-icon

Dùng bút và thước thẳng vạch trên trang giấy theo cạnh của thước. Nét vẽ được tạo ra gợi nên hình ảnh của đường thẳng.

Luyện tập vận dụng 2

76

Vẽ ba đường thẳng m, n, p.

Gợi ýarrow-down-icon

Dùng thước thẳng để vẽ ba đường thẳng và đặt tên cho chúng là m, n, p.

Đáp ánarrow-down-icon

Hoạt động 3

76

Thực hiện các thao tác sau:

a) Vẽ một điểm A;

b) Đặt thước thẳng sao cho cạnh thước đi qua điểm A. Vạch nét thẳng theo cạnh thước.

Gợi ýarrow-down-icon

Thực hiện các thao tác như đề bài hướng dẫn.

Đáp ánarrow-down-icon

Luyện tập vận dụng 3

77

a) Vẽ đường thẳng b.

b) Vẽ điểm M thuộc đường thẳng b.

c) Vẽ điểm N không thuộc đường thẳng b.

Gợi ýarrow-down-icon

Đặt thước thẳng và vẽ

Đáp ánarrow-down-icon

Hoạt động 4

77

Cho đường thẳng d (Hình 11).

a) Vẽ hai điểm A, B thuộc đường thẳng d.

b) Có thể vẽ được nhiều hơn hai điểm thuộc đường thẳng d hay không?

Gợi ýarrow-down-icon

Vẽ hai điểm A, B thuộc đường thẳng d đã cho

Thử vẽ thêm các điểm thuộc d xem có vẽ được không và kết luận.

Đáp ánarrow-down-icon

a)

b) Có thể vẽ được nhiều hơn hai điểm thuộc đường thẳng d.

Hoạt động 5

77

a) Vẽ hai điểm A và B.

b) Đặt cạnh thước đi qua điểm A và điểm B. Dùng bút vạch theo cạnh thước để vẽ đường thẳng đi qua hai điểm A và B (Hình 12).

c) Có thể vẽ được bao nhiêu đường thẳng đi qua hai điểm A và B?

Gợi ýarrow-down-icon

Thao tác theo các bước và hình vẽ đề bài cho.

Đáp ánarrow-down-icon

Luyện tập vận dụng 4

77

Trong Hình 14 có những đường thẳng nào?

Gợi ýarrow-down-icon

Liệt kê ba đường thẳng có trong hình 14. Chú ý đường thẳng MN cũng chính là đường thẳng NM

Đáp ánarrow-down-icon

Ba đường thẳng có trong hình 14 là: MN, NM, MP.

Hoạt động 6

78

Hình 15 là một phần sơ đồ đường xe buýt và các điểm dừng của xe mà hằng ngày bạn Đức đi đến trường. Các điểm dừng số 1, số 2, số 3 thuộc đường thẳng nào?

Gợi ýarrow-down-icon

Quan sát hình 15 và trả lời câu hỏi.

Đáp ánarrow-down-icon

Các điểm dừng số 1, số 2, số 3 thuộc đường thẳng d

Bài tập 1

79

Đọc tên các điểm, các đường thẳng trong Hình 19.

Gợi ýarrow-down-icon

Quan sát hình 19 và đọc tên các điểm, các đường thẳng.

Đáp ánarrow-down-icon

Trên hình 19 có:

Điểm: A, B, Q, P

Đường thẳng: a, b, c

Bài tập 2

79

a) Quan sát Hình 20 và cho biết các điểm M, N thuộc hay không thuộc đường thẳng a.

b) Chọn kí hiệu “\(\in\)”, “\(\notin\)” thích hợp cho [?] :

Gợi ýarrow-down-icon

Quan sát hình 20 để trả lời câu hỏi.

Đáp ánarrow-down-icon

a) Điểm M thuộc đường thẳng a, điểm N không thuộc đường thẳng a.

b) N [∉] a 

M [∈] a

Bài tập 3

79

Quan sát Hình 21, chỉ ra các trường hợp ba điểm thẳng hàng. Trong mỗi trường hợp đó, chỉ ra điểm nằm giữa hai điểm còn lại.

Gợi ýarrow-down-icon

- Khi ba điểm cùng thuộc một đường thẳng, ta nói chúng thẳng hàng.

- Trong ba điểm thẳng hàng, có một và chỉ một điểm nằm giữa hai điểm còn lại.

Đáp ánarrow-down-icon

Ba điểm A, B, E thẳng hàng. A nằm giữa E và B

Ba điểm C, E, D thẳng hàng. E nằm giữa C và D

Bài tập 4

79

Hai điểm I, K nằm trên đường thẳng a (Hình 22).

a) Chỉ ra một điểm C trên đường thẳng a sao cho C nằm giữa I và K.

b) Chỉ ra một điểm D trên đường thẳng a sao cho K nằm giữa I và D.

Gợi ýarrow-down-icon

Lấy điểm C và D thuộc đường thẳng a thỏa mãn đề bài.

Đáp ánarrow-down-icon

Bài tập 5

79

Quan sát Hình 23, hãy chọn cụm từ “cùng phía”, “khác phía” thích hợp cho [?] :

a) Hai điểm M, P nằm [?] đối với điểm N.

b) Hai điểm N, P nằm [?] đối với điểm M.

c) Hai điểm M, N nằm [?] đối với điểm P.

a) Chỉ ra một điểm C trên đường thẳng a sao cho C nằm giữa I và K.

b) Chỉ ra một điểm D trên đường thẳng a sao cho K nằm giữa I và D.

Gợi ýarrow-down-icon

Quan sát hình 23 rồi điền các cụm từ “cùng phía”, “khác phía” thích hợp cho [?].

Đáp ánarrow-down-icon

a) khác phía

b) cùng phía

c) cùng phía

Bài tập 6

79

Quan sát Hình 24 và cho biết trong các phát biểu sau, phát biểu nào đúng, phát biểu nào sai:

a) Ba điểm X, Y, T thẳng hàng.

b) Ba điểm U, V, T không thẳng hàng.

c) Ba điểm X, Y, U thẳng hàng.

Gợi ýarrow-down-icon

- Khi ba điểm cùng thuộc một đường thẳng, ta nói chúng thẳng hàng.

- Khi ba điểm không cùng thuộc bất kì đường thẳng nào, ta nói chúng không thẳng hàng.

(Dùng thước thẳng để kiểm tra)

Đáp ánarrow-down-icon

a) Đúng

b) Sai

c) Sai.

Bài tập 7

79

Hãy tìm những hình ảnh trong thực tiễn gợi nên ba điểm thẳng hàng như trong Hình 25.

Gợi ýarrow-down-icon

Liệt kê các hình ảnh trong thực tiễn gợi nên ba điểm thẳng hàng.

Đáp ánarrow-down-icon

- Ba chiếc đèn của cột đèn giao thông

- Ba chiếc cây thẳng hàng.

- Ba chiếc ghế đỏ xếp thẳng hàng.

- Ba cái cột thẳng hàng.

- Ba học sinh xếp thành 1 hàng.