138
Xếp các từ ngữ in đậm trong đoạn thơ dưới đây vào nhóm thích hợp.
Từ ngữ chỉ sự vật
Sáng ra biển hoá trẻ con
Sóng lắc ông trời thức dậy
Dã tràng cõng nắng lon xon
Mắt thụt mắt thò hấp háy.
Từ ngữ chỉ hoạt động
Đèn biển đêm qua nhấp nháy
Bây giờ đứng quấn khăn sương
Đoàn tàu thung thăng qua đấy
Thả một chuỗi còi thân thương.
(Hoài Khánh)
Em đọc kĩ đoạn thơ, xác định các từ ngữ in đậm sắp xếp vào nhóm thích hợp.
138
Tìm thêm những từ ngữ chỉ sự vật có trong đoạn thơ trên.
Em đọc kĩ đoạn thơ trên và tìm thêm các từ chỉ sự vật
Những từ ngữ chỉ sự vật khác trong đoạn thơ là: trẻ con, ông trời, dã tràng, mắt, khăn
138
Hỏi – đáp về sự vật, hoạt động được nói đến trong đoạn thơ
M:
- Cái gì lắc ông trời thức dậy?
- Sóng lắc ông trời thức dậy.
- Dã tràng làm gì?
- Dã tràng cõng nắng.
Em dựa vào các từ ngữ tìm được ở hai bài tập trước và mẫu để hoàn thành bài tập.
- Cái gì hóa trẻ con?
- Biển hóa trẻ con.
- Cái gì đêm qua nhấp nháy?
- Đèn biển đêm qua nhấp nháy.
- Sóng làm gì?
- Sóng lắc ông trời thức dậy.
- Đoàn tàu làm gì?
- Đoàn tàu thả một chuỗi còi thân thương.
139
Đọc bức thư dưới đây và trả lời câu hỏi.
Hà Nội, ngày 16 tháng 12 năm 2018
Chú Thành yêu quý!
Đã lâu chú không về thăm nhà. Sắp đến Tết rổi, ông bà nội, bố mẹ cháu và cả cháu đều rất nhớ chú. Dạo này chú có khoẻ không ạ? Ở Trường Sa mùa này có múa bão nhiều không chú?
Bố mẹ cháu bảo cuộc sống ngoài đảo rất thiếu thốn, khó khăn, nhưng các chú vẫn sẵn sàng bảo vệ biển trời Tổ quốc. Cháu rất tự hào về chú!
Chú Thành ơi, cả nhà mình đều khoẻ. Bố me cháu vẫn đi làm từ sáng sớm đến chiều tối mới về. Buổi sáng, ông đưa cháu đi học, còn bà thì đi chợ. Ngày nào ông bà cũng nhắc đến chú đấy.
Ước gì cháu được ra đảo thăm chú. Cháu chúc chú và tất cả các chú bộ đội đảo Trường Sa luôn mạnh khoẻ.
Cháu của chú
Nguyễn Phương Nga
a. Bạn Nga viết thư cho ai?
b. Dòng đầu bức thư ghi những gì?
c. Đoạn nào trong thư là lời hỏi thăm?
d. Đoạn nào trong thư là lời Nga kể về mình và gia đình?
e. Nga mong ước điều gì? Nga chúc chú thế nào?
Em đọc kĩ bức thư để trả lời các câu hỏi.
a. Bạn Nga viết thư cho chú Thành
b. Dòng đầu bức thư ghi địa chỉ và ngày tháng năm viết thư
c. Đoạn lời hỏi thăm trong thư là đoạn:
Đã lâu chú không về thăm nhà. Sắp đến Tết rồi, ông bà nội, bố mẹ cháu và cả cháu đều rất nhớ chú. Dạo này chú có khỏe không ạ? Ở Trường Sa mùa này có mưa bão nhiều không chú?
d. Lời Nga kể về mình và gia đình là:
Chú Thành ơi, cả nhà mình đều khỏe. Bố mẹ cháu vẫn đi làm từ sáng sớm đến chiều tối mới về. Buổi sáng, ông đưa cháu đi học, còn bà thì đi chợ. Ngày nào ông bà cũng nhắc đến chú đấy.
e. Nga mong được ra đảo thăm chú Thành. Nga chúc chú và tất cả các chú bộ đội đảo Trường Sa luôn mạnh khỏe.
139
Trao đổi với bạn: Em muốn viết thư cho ai? Trong thư, em sẽ viết những gì?
Em suy nghĩ và trả lời câu hỏi
Em muốn viết thư cho bác của em đang sinh sống và làm việc xa nhà.
Trong thư em sẽ hỏi thăm tình hình sức khỏe và công việc của bác, kể cho bác nghe về gia đình và mời bác về quê chơi.
139
Dựa vào những điều đã trao đổi với bạn, em hãy viết 3 – 4 câu hỏi thăm tình hình của người nhận thư.
Em dựa vào nội dung bức thư của bạn Nga và những gì mà em đã trao đổi với các bạn để hoàn thành bài tập.
Đã lâu rồi cháu không thấy bác về thăm nhà. Ông bà và mọi người nhắc đến bác nhiều lắm. Bác dạo này có khỏe không ạ? Công việc của bác ở đó vẫn thuận lợi phải không ạ?
140
Tìm đọc câu chuyện, bài văn, bài thơ,… về một nhân vật được mọi người quý mến, cảm phục.
Ví dụ:
Bác lái xe bệnh viện
(Trích)
Chiếc xe cấp cứu chở mẹ của Từ đi bệnh viện. Bác lái xe ngồi trước tay lái, nét mặt bình tĩnh. Bác nhìn qua người bệnh rồi cho xe chuyển bánh.
Chiếc xe lao đi khá nhanh mà rất êm. Thỉnh thoảng, xe chạy chậm lại vì vướng những xe phía trước, rồi xe lại lướt lên như mũi tên.
Bác lái xe rất vững tay lái. Hình như bốn bánh xe chưa hề cán lên một viên sỏi nhỏ hay một mẩu cây khô. Khi sắp sửa gặp ổ gà là bác lái tránh được ngay. Qua mỗi chỗ rẽ, tiếng còi xe lại nổi lên, như muốn nói: "Xe cấp cứu đây! Các bạn nhường đường giùm nhé!".
Xe đến bệnh viện. Các cô y tá đẩy băng ca đưa mẹ của Từ vào phòng cấp cứu. Bác lái xe xách theo đôi guốc, đưa cho cô y tá:
- Của bệnh nhân đấy chị ạ!
Rồi bác lên xe. Từ chưa kịp cảm ơn bác lái xe bệnh viện.
(Theo Trần Thanh Địch)
Từ ngữ
Ổ gà: chỗ lõm xuống trên mặt đường, gây khó khǎn cho xe cộ đi lại.
Em tìm đọc trên sách báo, trên mạng hoặc hỏi người thân những câu chuyện, bài văn, bài thơ,… về một nhân vật được mọi người quý mến, cảm phục.
Bác Hồ và thiếu nhi Tiệp Khắc
Vào một lần đến thăm nước Tiệp Khắc, Bác được một đoàn thiếu nhi đến thăm. Vì quá phấn khích nên bạn nhỏ nào cũng muốn đứng cạnh Bác dẫn đến tình trạng chen chúc, xô đẩy nhau. Để giữ trật tự và ổn định các cháu thiếu nhi, Bác đã nảy ra một sáng kiến và hỏi các cháu nhỏ
Bác: Các cháu trông Bác gầy hay mập nào
Thiếu nhi: Bác gầy lắm ạ
Bác: Vậy các cháu có muốn bác gầy yếu không
Thiếu nhi: Dạ không ạ
Bác: Vậy các cháu đừng chen lấn nhau, hãy cử một đại biểu đến hôn Bác thôi nhé
Sau lời nói của Bác, tất cả các cháu thiếu nhi đều trật tự, vâng lời và cử ra một bạn đội trưởng thay mặt cả nhóm đến hôn Bác. Bác đáp lại tình cảm của bạn nhỏ và cảm ơn tất cả các cháu thiếu nhi
Lượm
Ngày Huế đổ máu
Chú Hà Nội về
Tình cờ chú cháu
Gặp nhau Hàng Bè.
Chú bé loắt choắt
Cái xắc xinh xinh
Cái chân thoăn thoắt
Cái đầu nghênh nghênh
Ca-lô đội lệch
Mồm huýt sáo vang
Như con chim chích
Nhảy trên đường vàng...
- “Cháu đi liên lạc
Vui lắm chú à
Ở đồn Mang Cá
Thích hơn ở nhà!”
Cháu cười híp mí,
Má đỏ bồ quân:
- “Thôi, chào đồng chí!”
Cháu đi xa dần...
Cháu đi đường cháu
Chú lên đường ra
Đến nay tháng sáu
Chợt nghe tin nhà.
Ra thế
Lượm ơi!
Một hôm nào đó
Như bao hôm nào
Chú đồng chí nhỏ
Bỏ thư vào bao
Vụt qua mặt trận
Đạn bay vèo vèo
Thư đề “Thượng khẩn”
Sợ chi hiểm nghèo?
Đường quê vắng vẻ
Lúa trổ đòng đòng
Ca-lô chú bé
Nhấp nhô trên đồng...
Bỗng loè chớp đỏ
Thôi rồi, Lượm ơi!
Chú đồng chí nhỏ
Một dòng máu tươi!
Cháu nằm trên lúa
Tay nắm chặt bông
Lúa thơm mùi sữa
Hồn bay giữa đồng...
Lượm ơi, còn không?
Chú bé loắt choắt
Cái xắc xinh xinh
Cái chân thoăn thoắt
Cái đầu nghênh nghênh
Ca-lô đội lệch
Mồm huýt sáo vang
Như con chim chích
Nhảy trên đường vàng...
