Bài 13. Di truyền học người và di truyền y học

Trang 68

Mở đầu

68

Làm thế nào người ta có thể biết được một bệnh di truyền nào đó ở người là do gene trội hay lặn quy định?

Gợi ýarrow-down-icon

Lý thuyết di truyền học người và di truyền y học

Đáp ánarrow-down-icon

- Phân tích phả hệ

- Xét nghiệm di truyền

Dừng lại và suy ngẫm 1

71

1. Giải thích vai trò của di truyền học người và di truyền y học.

2. Hãy vẽ sơ đồ phả hệ ghi lại sự di truyền một tính trạng nào đó trong gia đình em (như tính trạng thuận tay trái/thuận tay phải, tóc xoăn tự nhiên/tóc thẳng) và cho biết tính trạng nào là trội, tính trạng nào là lặn. Giải thích.

Gợi ýarrow-down-icon

1. Lý thuyết khái niệm, vai trò của di truyền học người và di truyền y học.

2. Học sinh tự vẽ

Đáp ánarrow-down-icon

1. Di truyền học người cung cấp cho chúng ta thông tin về cơ chế di truyền và biến dị ở người. Di truyền học người thuộc lĩnh vực nghiên cứu cơ bản nhưng đem lại nhiều ứng dụng thực tiễn. 

Ví dụ: Hiểu biết về mối quan hệ giữa kiểu gene và môi trường trong việc hình thành tính trạng giúp chúng ta có biện pháp phát triển tối đa về thể chất, năng lực, tố chất bẩm sinh của mình. Di truyền y học thuộc lĩnh vực nghiên cứu ứng dụng, cho chúng ta biết nguyên nhân phát sinh các bệnh di truyền hay triệu chứng bệnh lí, từ đó có thể đưa ra các biện pháp tư vấn phòng ngừa, chẩn đoán và chữa trị một số bệnh di truyền.

2.

Dừng lại và suy ngẫm 2

74

1. Những đối tượng nào cần đến cơ sở tư vấn di truyền trước khi kết hôn và sàng lọc trước sinh? Giải thích.

2. Hãy cho biết những loại bệnh di truyền nào có thể chữa khỏi hoặc làm giảm nhẹ triệu chứng bệnh nếu gene gây bệnh được phát hiện sớm ở trẻ sơ sinh? Giải thích.

Gợi ýarrow-down-icon

1. Lý thuyết vai trò của tư vấn di truyền.

2. Ứng dụng của liệu pháp gene.

Đáp ánarrow-down-icon

1. Tư vấn di truyền và sàng lọc trước sinh là những biện pháp quan trọng giúp giảm nguy cơ sinh con mắc bệnh di truyền. Các cặp vợ chồng nên tham khảo ý kiến của bác sĩ để biết có nên thực hiện các biện pháp này hay không.

2. Một số bệnh di truyền liên quan đến các tế bào máu, bệnh thiếu hụt miễn dịch.

Luyện tập và vận dụng 1

74

Quan sát Hình 13.1 và cho biết các bệnh di truyền trên hình được di truyền theo kiểu trội hay lặn, gene quy định bệnh nằm trên NST thường hay NST giới tính X. Giải thích.

Gợi ýarrow-down-icon

Quan sát hình 13.1

Đáp ánarrow-down-icon

a) Gene lặn trên NST thường.

b) Gene trội trên NST thường.

c) Gene lặn trên NST giới tính X hoặc NST thường.

Luyện tập và vận dụng 2

74

Về lí thuyết, người bị bệnh di truyền do gene lặn có thể được sinh ra ở hai kiểu gia đình: (1) Một trong hai bố mẹ bị bệnh và (2) cả hai bố mẹ đều không bị bệnh. Tuy vậy, hầu hết người bị bệnh lại có cả bố và mẹ đều bình thường. Giải thích.

Gợi ýarrow-down-icon

Lý thuyết di truyền học người.

Đáp ánarrow-down-icon

Con cái của cặp vợ chồng khỏe mạnh có nguy cơ mắc bệnh, tật di truyền vì gene gây bệnh có thể tồn tại trong cơ thể bố mẹ ở trạng thái dị hợp.