Bài 20. Môi trường sống và các nhân tố sinh thái

- Cây lúa: Sinh trưởng tốt nhất ở nhiệt độ ban ngày từ 20-25°C và ban đêm từ 15-18°C.

- Cá rô phi: Sinh trưởng tốt nhất ở nhiệt độ từ 25-30°C.

- Nấm men: Phát triển tốt nhất ở nhiệt độ từ 20-25°C.

Quy luật giới hạn sinh thái:

- Mỗi loài sinh vật có một giới hạn nhiệt độ thích hợp cho sự sinh trưởng và phát triển.

- Nhiệt độ quá cao hoặc quá thấp đều ảnh hưởng xấu đến sinh vật.

- Có một nhiệt độ tối ưu cho sinh trưởng và phát triển của mỗi loài.

Cá sống trong nước, giun đất sống trong đất, chim sống trên cạn, nấm da sống kí sinh trên da của động vật hoặc con người.

1. 

- Nhân tố vô sinh gồm các yếu tố vật lí, hóa học, thổ nhưỡng của môi trường, ví dụ như nhiệt độ, anh sang, nước, pH, áp suất, nồng độ oxygen, ...

- Nhân tố hữu sinh gồm các yếu tố sinh học của môi trường, tác động đến sinh vật thông qua các mối quan hệ như hỗ trợ hoặc đối kháng.

2. Con người là nhân tố có tác động mạnh mẽ nhất đến đời sống sinh vật. Hoạt động của con người có thể mang lại lợi ích hoặc gây ra tác hại cho các loài sinh vật khác. Do đó, con người cần có ý thức bảo vệ môi trường sống, sử dụng tài nguyên thiên nhiên hợp lý và phát triển khoa học kỹ thuật một cách bền vững để đảm bảo sự phát triển của chính con người và các loài sinh vật khác.

- Khoảng thuận lợi: Sinh vật sinh trưởng và phát triển mạnh mẽ.

- Khoảng chống chịu: Sinh vật bị kìm hãm.

Nhiệt độ và ánh sáng phù hợp, trong đất có đầy đủ các chất khoáng nhưng cây sẽ không sinh trưởng và phát triển nếu thiếu nước.

10% trứng của rùa biển Chelonia mydas nở thành con đực khi ấp ở 27,6 °C và khi ấp ở nhiệt độ 30,6 °C thì 10% trứng nở thành rùa cái.

Động vật có thị giác ban đêm có mắt với nhiều tế bào que để nhìn tốt hơn trong điều kiện thiếu sáng. Ví dụ: cú mèo, chuột, dơi.

Ví dụ: Ảnh hưởng của nhiệt độ đến sự sinh trưởng của cây ngô (Zea mays) (hình20.2).

Khoảng thuận lợi: 15 - 30 độ C

Khoảng chống chịu: 10 - 15 độ C, 30 - 35 độ C.

Hoạt động trao đổi chất của các loài động vật làm thay đổi hàm lượng O2 và CO2 của môi trường; hoạt động sống của các loài động vật đất tác động làm thay đổi cấu trúc đất: các loài động vật ăn thực vật như cào cào, châu chấu, trâu, bò, hươu, nai,...có thể tác động làm thay đổi hệ thực vật.

Sâu thường hoạt động ừt chiều tối đến sáng sớm vì lúc đó nhiệt độ thấp và độ ẩm cao, đây là điều kiện môi trường phù hợp với sự sinh trưởng, phát triển của côn trùng.

Giấc ngủ và thức: Nhịp sinh học giúp điều chỉnh chu kỳ ngủ - thức của cơ thể, giúp chúng ta cảm thấy buồn ngủ vào ban đêm và tỉnh táo vào ban ngày.

Thời gian làm việc hiệu quả: 10h00 sáng và 14h30 

Thời gian tập thể dục: 17h00

Người nông dân muốn bắt sâu hại rau thì nên thực hiện vào thời gian 10h00 sáng trong ngày.