Bài 19. Sự phát sinh, phát triển sự sống trên trái đất và hình thành loài người

- Trải qua ba giai đoạn: tiến hóa hóa học, tiến hóa tiền sinh học và tiến hóa sinh học (hình 19.1), sự sống đã phát sinh và tiến hóa, hình thành sinh giới ngày nay.

- Loài người hiện đại (Homo sapiens) trải qua 4 giai đoạn tiến hóa từ tổ tiên chung thuộc bộ Linh trưởng (Primates).

Sự sống được hình thành trên Trái Đất qua các giai đoạn kế tiếp nhau: tiến hóa hóa học, tiến hóa tiền sinh học và tiến hóa sinh học.

Trong giai đoạn tiến hóa hóa học, các chất vô cơ có trong khí quyển nguyên thủy (hơi nước, khí cacbonic, amoniac, nitơ...) dưới tác động của các nguồn năng lượng tự nhiên đã liên kết lại tạo nên các phân tử hữu cơ đơn giản (carbohydrate, saccarit, lipit, axit amin và nuclêôtit). Các chất hữu cơ hòa tan trong đại dương nguyên thủy lắng đọng trên nền bùn sét nóng đã trùng hợp lại tạo nên các đại phân tử như ARN, ADN và prôtêin...

Trong giai đoạn tiến hóa tiền sinh học, các đại phân tử tập hợp và tương tác với nhau trong một hệ thống mở tạo nên các tế bào nguyên thủy (tiền tế bào).

Trong giai đoạn tiến hóa sinh học, từ các dạng tiền tế bào đã tiến hóa cho ra tất cả các sinh vật nhân sơ và nhân thực hiện nay.

Thuyết tiến hóa về nguồn gốc sự sống khẳng định rằng sự sống đầu tiên xuất hiện ở môi trường nước là dựa trên các luận điểm khoa học vững chắc. Môi trường nước cung cấp các điều kiện lý tưởng cho sự hình thành và phát triển của sự sống, và các nghiên cứu khoa học đã chứng minh sự tồn tại của các dạng sống đơn giản trong môi trường nước.

Một số biến cố lớn: 

- Xuất hiện thực vật có mạch, động vật chân khớp.

- Đại tuyệt chủng vào cuối kỉ, đặc biệt là sinh vật biển.

Loài người hiện hiện đại (H. sapiens) đã tiến hóa từ loài vượn người Australopithecus, qua các giai đoạn người cổ trung gian gồm: H. habilis (người khéo léo), H. erectus (người đứng thẳng) và H. heidelbergensis. Từ sự di cư của một quần thể H. heidelbergensis ở Châu Phi, đến nay, H. sapiens có mặt ở khắp các châu lục trên Trái Đất.