93
Dựa vào kiến thức đã học, em hãy cho biết trên thế giới có bao nhiêu châu lục và đại dương. Nêu tên các châu lục và đại dương đó.
- Thế giới có 6 châu lục và 5 đại dương:
+ Châu lục: Châu Á, Châu Âu, Châu Phi, Châu Mỹ, Châu Đại Dương, Châu Nam Cực.
+ Đại dương: Ấn Độ Dương, Bắc Băng Dương, Đại Tây Dương, Nam Đại Dương.
93
Quan sát hình 1, em hãy:
• Xác định vị trí địa lí của các châu lục trên lược đồ.
• Cho biết mỗi châu lục tiếp giáp với châu lục và đại dương nào.
♦ Yêu cầu số 1:
- Vị trí của các châu lục trên lược đồ:
+ Châu Á, châu Âu và châu Phi gắn với nhau thành 1 khối chủ yếu nằm ở bán cầu Bắc.
+ Châu Mỹ nằm hoàn toàn ở bán cầu Tây.
+ Châu Đại Dương phần lớn nằm ở bán cầu Nam.
+ Châu Nam Cực nằm ở quanh cực Nam của Trái Đất và cách xa các châu lục khác.
♦ Yêu cầu số 2:
- Châu Á tiếp giáp với châu Âu, châu Phi, châu Đại Dương, Thái Bình Dương, Ấn Độ Dương và Bắc Băng Dương.
- Châu Âu tiếp giáp với châu Á, châu Phi, châu Mỹ, Đại Tây Dương và Bắc Băng Dương.
- Châu Phi tiếp giáp với châu Á, châu Âu, Đại Tây Dương và Ấn Độ Dương.
- Châu Mỹ tiếp giáp với châu Âu, Đại Tây Dương và Thái Bình Dương.
- Châu Đại Dương tiếp giáp với châu Á, Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương.
- Châu Nam Cực tiếp giáp với Nam Đại Dương.
94
• Đọc thông tin và quan sát hình 2, em hãy nêu một số đặc điểm tự nhiên của châu Á.
• Chỉ trên quả địa cầu dãy núi Hi-ma-lay-a (Himalaya); sơn nguyên Tây Tạng; các đồng bằng Tây Xi-bia (Siberia), Ấn-Hàng.
♦ Yêu cầu số 1: Đặc điểm tự nhiên của châu Á:
+ 3/4 diện tích là núi và cao nguyên, trong đó có dãy núi Hi-ma-lay-acao, đồ sộ với đỉnh Ê-vơ-rét (Everest) cao nhất thế giới (8 848 m)
+ Nhiều đồng bằng rộng lớn.
+ Đây là châu lục có đủ các đới khí hậu trên Trái Đất: đới nóng, đới ôn hoà và đới lạnh.
+ Có nhiều sông lớn như: Hoàng Hà, Trường Giang, Mê Công,...
+ Thảm thực vật đa dạng như: rừng lá kim, thảo nguyên, rừng nhiệt đới ẩm...
♦ Yêu cầu số 2: (*) Lưu ý: HS tự thực hiện dưới sự hướng dẫn của giáo viên.
95
• Đọc thông tin và quan sát hình 3, em hãy nêu một số đặc điểm tự nhiên của châu Âu.
• Chỉ trên quả địa cầu dãy núi U-ran (Ural), An-pơ (Alps); các đồng bằng Đông Âu, Bắc Âu.
Hình 3. Một phần rừng lá kim vào mùa đông ở Áo (Austria)
♦ Yêu cầu số 1: Đặc điểm tự nhiên của châu Âu:
+ Có địa hình đồng bằng là chủ yếu, chiếm 2/3 diện tích lãnh thổ.
+ Phần lớn các dãy núi ở châu Âu có độ cao trung bình và thấp. An-pơ là dãy núi cao, đồ sộ nhất châu lục.
+ Nằm chủ yếu trong đới khí hậu ôn hoà với bốn mùa rõ rệt.
+ Có nhiều sông nhưng ít sông lớn.
+ Thảm thực vật chủ yếu là rừng lá kim và rừng lá rộng.
♦ Yêu cầu số 2: Lưu ý: HS tự thực hiện dưới sự hướng dẫn của giáo viên.
95
• Đọc thông tin và quan sát hình 4, em hãy nêu một số đặc điểm tự nhiên của châu Phi.
• Chỉ trên quả địa cầu hai sơn nguyên lớn ở châu Phi là Ê-ti-ô-pi-a (Ethiopia) và Đông Phi.
Hình 4. Một phần hoang mạc Xa-ha-ra ở Ma-rốc (Morocco)
♦ Yêu cầu số 1: Đặc điểm tự nhiên của châu Phi:
+ Địa hình châu Phi tương đối cao.
+ Toàn bộ châu lục như một cao nguyên khổng lồ, trên đó có các bồn địa lớn.
+ Có khí hậu nóng và khô bậc nhất thế giới.
+ Châu lục này có ít sông nhưng có sông Nin (Nile) dài nổi tiếng thế giới.
+ Hoang mạc và xa-van là những cảnh quan thiên nhiên phổ biến ở châu Phi. Xa-ha-ra (Sahara) là hoang mạc lớn nhất thế giới.
♦ Yêu cầu số 2: Lưu ý: HS tự thực hiện dưới sự hướng dẫn của giáo viên.
95
• Đọc thông tin và quan sát hình 5, em hãy nêu một số đặc điểm tự nhiên của châu Mỹ.
• Chỉ trên quả địa cầu hệ thống núi Coóc-đi-e (Cordillera) và dãy An-đét (Andes); đồng bằng Trung Tâm và đồng bằng A-ma-dôn (Amazon).
Hình 5. Một phần rừng nhiệt đới A-ma-dôn ở Bra-xin (Brasil)
♦ Yêu cầu số 1: Đặc điểm tự nhiên của châu Mỹ:
+ Có ba khu vực địa hình rõ rệt: núi cao, đồng bằng, núi thấp và cao nguyên. Trong đó có hệ thống núi Coóc-đi-e và dãy An-đét cao, đồ sộ trên thế giới.
+ Đồng bằng A-ma-dôn là đồng bằng rộng và bằng phẳng nhất thế giới.
+ Có đủ các đới khí hậu.
+ Mạng lưới sông, hồ ở đây khá phát triển. Hai hệ thống sông Mi-xi-xi-pi (Mississippi) và A-ma-dôn lớn bậc nhất thế giới.
+ Đây là châu lục có nhiều cảnh thiên nhiên khác nhau. Trong đó, nổi bật là rừng nhiệt đới A-ma-dôn lớn nhất thế giới.
♦ Yêu cầu số 2: Lưu ý: HS tự thực hiện dưới sự hướng dẫn của giáo viên.
96
• Đọc thông tin và quan sát hình 6, em hãy nêu một số đặc điểm tự nhiên của châu Đại Dương.
• Chỉ trên quả địa cầu dãy Trường Sơn Ô-xtrây-li-a (Australia).
Hình 6. Chuột túi-Kang-gu-ru (Kangaroo)
♦ Yêu cầu số 1: Đặc điểm địa hình, khí hậu, sông ngòi và thiên nhiên châu Đại Dương:
+ Châu Đại Dương gồm lục địa Ô-xtrây-li-a, các đảo, quần đảo ở vùng trung tâm và tây nam Thái Bình Dương.
+ Lục địa Ô-xtrây-li-a bao gồm ba khu vực địa hình chính: núi, cao nguyên, vùng đất thấp
+ Có khí hậu khô hơn là chủ yếu.
+ Châu lục này có ít sông, hồ. Phần lớn diện tích lục địa là hoang mạc và xa-van.
+ Sinh vật có nhiều loài độc đáo như: thủ có túi, thú mỏ vịt, đà điều....
+ Phần lớn các đảo, quần đảo có khí hậu nóng ẩm, có rừng rậm hoặc rừng dừa bao phủ.
♦ Yêu cầu số 2: Lưu ý: HS tự thực hiện dưới sự hướng dẫn của giáo viên.
96
Đọc thông tin và quan sát hình 7, em hãy nêu một số đặc điểm tự nhiên của châu Nam Cực.
Hình 7. Chim cánh cụt ở châu Nam Cực
- Đặc điểm tựu nhiên của châu Nam Cực:
+ Đại bộ phận lãnh thổ bị băng bao phủ, tạo thành các cao nguyên băng khổng lồ.
+ Đây là châu lục lạnh nhất thế giới, quanh năm nhiệt độ dưới 0°C.
+ Thực vật ở châu lục này rất nghèo nàn, chỉ có rêu và địa y mọc ở các ốc đảo vào mùa hạ.
+ Động vật tiêu biểu nhất nơi đây là chim cánh cụt.
97
Hãy chia sẻ thông tin và hình ảnh về đặc điểm tự nhiên nổi bật nhất của một châu lục mà em đã tìm hiểu.
Châu Phi nổi tiếng với nhiều đặc điểm tự nhiên độc đáo và ấn tượng, nhưng có lẽ nổi bật nhất là sa mạc Sahara. Sa mạc Sahara là sa mạc nóng lớn nhất thế giới, trải dài 9,2 triệu km² (3.6 triệu dặm vuông) trên phần lớn Bắc Phi.
- Sa mạc là tuyến đường thương mại quan trọng trong nhiều thế kỷ. Sa mạc Sahara là một nơi tuyệt đẹp và bí ẩn, thu hút du khách từ khắp nơi trên thế giới đến khám phá.
Ảnh. Hoang mạc Sahara ở Châu Phi
97
Dựa vào quả địa cầu, hình 1 và bảng 1, em hãy:
• Chỉ vị trí địa lí của các đại dương trên hình 1 hoặc quả địa cầu.
• Cho biết mỗi đại dương tiếp giáp với châu lục và đại dương nào.
• So sánh diện tích, độ sâu trung bình của các đại dương.
♦ Yêu cầu số 1: Lưu ý: HS tự thực hiện dưới sự hướng dẫn của giáo viên.
♦ Yêu cầu số 2:
- Ấn Độ Dương tiếp giáp với Thái Bình Dương, Đại Tây Dương, châu Á, châu Phi, châu Đại Dương, châu Nam Cực.
- Bắc Băng Dương tiếp giáp với Thái Bình Dương, Đại Tây Dương, châu Mỹ, châu Âu, Châu Á.
- Đại Tây Dương tiếp giáp với Thái Bình Dương, Ấn Độ Dương, Bắc Băng Dương, Châu Mỹ, châu Âu, châu Phi, châu Nam Cực
- Thái Bình Dương tiếp giáp với Bắc Băng Dương, Ấn Độ Dương, Đại Tây Dương, Châu Mỹ, châu Nam Cực, châu Á, châu Đại Dương.
- Nam Đại Dương tiếp giáp với Thái Bình Dương, Đại Tây Dương, Ấn Độ Dương.
♦ Yêu cầu số 3:
- Trong số các đại dương, đại dương có diện tích lớn nhất là Thái Bình Dương, sau đó đến Đại Tây Dương, Ấn Độ Dương, Nam Đại Dương và nhỏ nhất là Bắc Băng Dương.
- Trong số các đại dương, đại dương có độ sâu lớn nhất là Thái Bình Dương, sau đó đến Ấn Độ Dương, Đại Tây Dương, Nam Đại Dương và nhỏ nhất là Bắc Băng Dương.
98
Trò chơi “Tiếp sức": Dán các thẻ chữ hoặc viết tên các dãy núi, đồng bằng, sơn nguyên vào sơ đồ theo gợi ý dưới đây.
- Dãy núi: Hi-ma-lay-a, An-pơ, Coóc-đi-e, An-đét, Trường Sơn Ô-xtrây-li-a.
- Đồng bằng: Tây Xi-bia, Ấn-Hằng, Trung Âu, Đông Âu, Trung Tâm, A-ma-dôn.
- Sơn nguyên: Tây Tạng, Ê-ti-ô-pi-a, Đông Phi.
98
Hoàn thành bảng theo mẫu gợi ý dưới đây vào vở ghi để so sánh một số đặc điểm tự nhiên của các châu lục.
98
Lựa chọn và thực hiện một trong hai nhiệm vụ dưới đây:
1. Nếu được đi du lịch, em mong muốn đến châu lục nào? Vì sao?
2. Hãy sưu tầm tư liệu và giới thiệu về một đại dương theo gợi ý: tên, vị trí địa lí, diện tích, độ sâu trung bình,...
♦ Yêu cầu số 1: Trong các châu lục đã học, em muốn đặt chân đến khám phá châu Âu. Bởi vì:
+ Phần lớn các nước tại Châu Âu thuộc vùng ôn đới nên khí hậu sẽ mát mẻ và dễ chịu vào mùa hè nên có thể thăm thú và khám phá được nhiều cảnh quan.
+ Châu Âu là nơi có nhiều địa danh lịch sử và văn hóa, bao gồm Tháp Eiffel ở Pháp, Đấu trường La Mã ở Ý và Acropolis ở Hy Lạp. Châu Âu cũng là nơi có nhiều nền văn hóa và ẩm thực đa dạng.
+ Châu Âu có rất nhiều các nước phát triển, cho nên cơ sở hạ tầng cũng như hệ thống phương tiện di chuyển công cộng của họ rất tốt, tạo điều kiện thuận lợi cho việc di chuyển.
♦ Yêu cầu số 2:
- Thái Bình Dương là một khối nước lớn nhất và sâu nhất trên thế giới, kéo dài gần như là một nửa địa cầu, nó bao phủ gần như là 180 triệu km2-gần bằng kích thước của Đại Tây Dương và Ấn Độ Dương cộng lại.
- Kéo dài từ Bắc Cực ở phía bắc đến Nam Đại Dương ở phía nam. Được bao bọc bởi các lục địa: Châu Á và châu Đại Dương ở phía tây; Châu Mỹ ở phía đông.
- Đáy biển Thái Bình Dương, có độ sâu trung bình 4.000m, được các rãnh bao quanh.
- Thái Bình Dương có nguồn tài nguyên thiên nhiên phong phú. Ngành công nghiệp đánh bắt của nó đáp ứng 3/5 nhu cầu của thế giới, đặc biệt có nhiều cá hồi và cá ngừ.
