Bài 28: Mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên

Ví dụ về tác động của địa hình đối với đời sống con người

- Ở vùng Đồng bằng sông Cửu Long có mạng lưới kênh rạch chằng chịt, người dân chèo thuyền buôn bán trên sông, hình thành các chợ nổi.

- Ở vùng băng giá như A-la-xca, người dân sử dụng phương tiện đi lại bằng xe kéo (dựa vào sức kéo của đàn chó).

Ví dụ về tác động của thiên nhiên tới sản xuất

- Nông nghiệp: Vào mùa khô ở Đồng bằng sông Cửu Long, lượng mưa ít khiến các cánh đồng khô cằn, tình trạng xâm ngập mặn diễn ra gây khó khăn cho sản xuất nông nghiệp.

- Công nghiệp: Quảng Ninh là vùng có nguồn khoáng sản than rất giàu có, thuận lợi cho ngành công nghiệp khai thác và chế biến than phát triển.

- Du lịch: Nơi có cảnh quan đẹp, khí hậu ôn hòa như Tràng An thu hút được rất nhiều khách du lịch trong và ngoài nước.

1. Những tác động của con người khiến tài nguyên thiên nhiên bị suy thoái

- Khai thác quá nhiều tài nguyên thiên nhiên trong khi tài nguyên thiên nhiên có hạn;

- Sử dụng lãng phí tài nguyên thiên nhiên,...

2. Tên một số loại rác thải con người đưa vào môi trường

- Rác thải sinh hoạt: túi ni-lông, vỏ trai nhựa, thủy tinh, đồ ăn thừa, bã cà phê, rau quả hư hỏng,...

- Rác thải công nghiệp: bụi bẩn, sỏi, gạch, kim loại phế liệu, hóa chất, gỗ phế liệu, xỉ than...

- Rác thải nông nghiệp: thực vật chết, rơm rạ, trấu, cám, bao đựng phân bón, chất thải do giết mổ động vật,...

Ví dụ về tác động của thiên nhiên đến sản xuất:

- Nông nghiệp: Vùng duyên hải miền Trung do có các nhánh núi ăn lan ra sát biển, chia cắt nhỏ phần duyên hải thành các đồng bằng nhỏ hẹp nên tiềm năng phát triển nông nghiệp hạn chế.

- Công nghiệp: Thềm lục địa phía Nam nước ta có nhiều dầu khí, thuận lợi cho ngành công nghiệp khai thác dầu khí phát triển.

- Giao thông vận tải: Vùng Tây Bắc, do địa hình núi cao hiểm trở khiến giao thông đi lại rất khó khăn.

- Du lịch: Vịnh Hạ Long là nơi có cảnh quan thiên nhiên rất đẹp và hùng vĩ với nhiều hang động, bãi tắm, cảnh sắc núi đá vôi độc đáo,... trở thành một địa điểm du lịch rất hấp dẫn đối với du khách trong nước và nước ngoài.

Một số hành động của con người làm ô nhiễm môi trường:

- Không khí:

+ Khói bụi từ các phương tiện giao thông;

+ Đốt than tổ ong;

+ Đốt rơm rạ trên đồng ruộng;

+ Hoạt động sản xuất công nghiệp,...

- Nước:

+ Xả chất thải sinh hoạt, sản xuất ra ao, hồ, sông, suối chưa qua xử lý;

+ Khai thác và vận chuyển dầu khí trên biển;

+ Vứt rác bừa bãi ra ao, hồ, sông, suối,...

HS tự liên hệ với địa phương nơi mình đang sống.

Ví dụ ở Hà Nội:

- Khí hậu có tác động nhiều nhất đến đời sống và sản xuất của người dân.

- Nguyên nhân: mùa hè ở Hà Nội rất nóng và oi bức; trong khi đó, mùa đông lại rất lạnh, có mưa phùn vào cuối mùa đông. Điều đó khiến người dân cảm thấy khó chịu, đời sống sinh hoạt bất tiện; đồng thời, không thể trồng lúa vào mùa đông do thời tiết quá lạnh.

Một số sáng kiến để có thể giảm việc sử dụng túi ni-lông trong đời sống hằng ngày:

- Sử dụng túi giấy, túi vải, túi ni-lông tự hủy,... thay thế túi ni-lông;

- Khuyến khích các nhà phân phối, các nhà bán lẻ tham gia chương trình giảm phân phát túi ni-lông;

- Xây dựng hệ thống thu gom, tái chế, tái sử dụng túi ni-lông;

- Tuyên truyền nâng cao nhận thức cộng đồng,...