168
1. Quan sát hình 1, em hãy kể tên các tầng đất.
2. Trong các tầng đất, tầng nào trực tiếp tác động đến sự sinh trưởng và phát triển của thực vật?
Quan sát hình 1 SGK.
1. Các tầng đất gồm: tầng chứa mùn, tầng tích tụ và tầng đá mẹ.
2. Trong các tầng đất, chứa mùn trực tiếp tác động đến sự sinh trưởng và phát triển của thực vật.
168
1. Quan sát hình 2, cho biết đất bao gồm những thành phần nào. Thành phần nào chiếm tỉ lệ lớn nhất trong đất?
2. Tạo sao chất hữu cơ chiếm tỉ lệ nhỏ trong đất nhưng lại có ý nghĩa quan trọng đối với cây trồng?
Quan sát hình 22 SGK kết hợp kiến thức về thành phần của đất.
1. Thành phần của đất
- Đất gồm 4 thành phần: không khí (25%), hạt khoáng (45%), chất hữu cơ (5%) và nước (25%).
- Thành phần chiếm tỉ lệ lớn nhất trong đất là hạt khoáng (45%).
2. Chất hữu cơ chiếm tỉ lệ nhỏ trong đất nhưng lại có ý nghĩa quan trọng đối với cây trồng vì
- Chất hữu cơ vừa là thức ăn thường xuyên vừa là kho dự trữ dinh dưỡng lâu dài của cây trồng;
- Là nguồn cung cấp khí CO2 lớn cho thực vật quang hợp;
- Kích thích sự phát sinh, phát triển của bộ rễ, nâng cao tính thẩm thấu của màng tế bào, huy động chất dinh dưỡng cho cây trồng,...
169
Dựa vào hình ảnh và thông tin trong mục 3, em hãy trình bày nhân tố hình thành đất mà em cho là quan trọng nhất và giải thích cho sự lựa chọn đó.
Hình 3. Đất ở vùng đồi núi Tây Nguyên, Việt Nam bị rửa trôi do độ dốc địa hình và mất lớp phủ thực vật
Quan sát hình 3 và đọc nội dung trong SGK.
- Nhân tố hình thành đất quan trọng nhất là đá mẹ.
- Giải thích: Vì tất cả các loại đất đều được hình thành từ những sản phẩm phong hóa đá mẹ. Đá mẹ cung cấp các khoáng vật cho đất, tạo nên các tính chất vật lí, hóa học của đất.
170
Xác định trên hình 5 nơi phân bố chủ yếu của ba nhóm đất: đất đen thảo nguyên ôn đới, đất pốt dôn, đất đỏ vàng nhiệt đới.
Hình 5. Phân bố các nhóm đất điển hình trên Trái Đất
Quan sát hình 5 SGK để xác định được sự phân bố các nhóm đất.
Phân bố chủ yếu của các nhóm đất:
- Đất đen thảo nguyên ôn đới: nội địa Bắc Mỹ, Đông Nam Nam Mỹ, châu Á và châu Âu (từ khoảng vĩ tuyến 30oB - 60oB).
- Đất pốt dôn: Bắc Á, Bắc Âu và Bắc Mỹ (từ vĩ tuyến 45oB đến vĩ tuyến 60 - 65oB).
- Đất đỏ vàng nhiệt đới: phần lớn Nam Mỹ, Trung Phi, Đông Nam Á, Nam Á và Đông Bắc Ô-xtrây-li-a.
170
Dựa vào bản đồ hình 5, cho biết tên nhóm đất phổ biến ở nước ta.
Hình 5. Phân bố các nhóm đất điển hình trên Trái Đất
Quan sát hình 5, xác định vị trí của Việt Nam, chú ý nhóm đất có chú giải màu cam.
Nhóm đất phổ biến ở nước ta là đất đỏ vàng nhiệt đới.
170
Tại sao để bảo vệ đất, chúng ta phải phủ xanh đất trống, đồi núi trọc?
Vận dụng kiến thức đã học kết hợp kiến thức thực tế của bản thân.
Để bảo vệ đất, chúng ta phải phủ xanh đất trống, đồi núi trọc vì:
- Rừng ngăn chặn sự bào mòn đất do dòng chảy;
- Duy trì độ phì nhiêu, đặc tính lý hóa và sinh vật học của đất;
- Tăng độ mùn cho đất,...
170
Con người có tác động như thế nào đến sự biến đổi đất?
Vận dụng kiến thức đã học về lớp đất trên Trái Đất kết hợp tìm thông tin trên internet, sách báo,...
Tác động của con người đến sự biến đổi đất:
- Tác động tích cực:
+ Trồng rừng trên đất trống, đồi trọc để giữ đất;
+ Cải tạo các vùng đất xấu, nghèo dinh dưỡng,...
- Tác động tiêu cực:
+ Sử dụng quá mức thuốc bảo vệ thực vật gây ô nhiễm môi trường đất;
+ Các chất thải công nghiệp và sinh hoạt đưa ra ngoài chưa được xử lý đúng cách làm thoái hóa và gây ô nhiễm nghiêm trọng cho đất.
+ Xuất hiện các điểm dân cư cùng việc xây dựng các khu công nghiệp làm giải quỹ đất, suy thoái tài nguyên đất;
+ Khai thác đất làm nương rẫy dẫn đến tình trạng xói mòn đất,...
