Bài 2: Các nhà sử học dựa vào đâu để biết và phục dựng lịch sử?

- Quan sát hình ảnh trống đồng, ta thấy những hoa văn miêu tả trên mặt trống, nổi bật ở giữa là Mặt trời với 14 cánh, xung quanh là hình ảnh con người đang giã gạo, đua thuyền và hình ảnh nhà ở, những dụng cụ lao động và sinh hoạt của người Việt cổ.

- Từ hình ảnh quan sát được trên mặt trống đồng cho thấy rằng, người Việt cổ là những người có cuộc sống tinh thần và vật chất vô cùng phong phú và đa dạng.

Thế nào là tư liệu hiện vật? Từ hình 2 và 3, em hãy kể thêm một số tư liệu hiện vật mà em biết?

-Tư liệu hiện vật là những di tích, đồ vật,… của những người xưa còn lưu giữ lại trong lòng đất hay trên mặt đất.

-Ví dụ: Trống đồng Ngọc Lũ, Con rồng thời Lý, cột cờ Hà Nội, máy bay Mĩ bị ta bắn rơi,…

1. Đoạn tư liệu trên thể hiện dự đoán của chủ tịch Hồ Chí Minh về cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước nhất định thắng lợi và mong muốn của chủ tịch Hồ Chí Minh là muốn đi từ Bắc đến Nam để thăm và chúc mừng đồng bào.

2. Bia Tiến sĩ ở Văn miếu được coi là tư liệu chữ viết bởi vì trên mặt các tấm bia sẽ ghi tên tuổi của các tiến sĩ, quê quán, năm sinh, năm đỗ tiến sĩ là một trong những tư liệu hiện vật thể hiện sự quan tâm và chú trọng vào việc đầu tư phát triển giáo dục và coi trọng nhân tài của Việt Nam từ thời xa xưa.

1. - Tư liệu truyền miệng là những câu chuyện dân gian (thần thoại, truyền thuyết, cổ tích,…) được kể truyền miệng từ đời này sang đời khác.

2.  Hình 5 là bức tranh miêu tả về truyền thuyết Thánh Gióng.

-Tư liệu gốc là tư liệu cung cấp những thông tin đầu tiên và trực tiếp về sự kiện hoặc thời kì lịch sử nào đó. Đây là nguồn tư liệu đáng tin cậy nhất khi tìm hiểu lịch sử.

- Ví dụ: Tuyên ngôn độc lập (1945), Chiếu dời đô(1010), Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến (1946), Địa bạ triều Nguyễn, v.v....

Dựa vào các nguồn tư liệu, mỗi nhà sử học thường chỉ có thể là sáng tỏ một phần lịch sử theo quan điểm của mình, nên khi kết kết nhiều nguồn tư liệu lịch sử với nhau chúng ta sẽ có một cái nhìn về những sự kiện ấy một cách tương đối chính xác và đầy đủ nhất.

Trong những tư liệu trên, tư liệu gốc là tư liệu hình 2,3,4, là những tư liệu gốc. Những tư liệu này đều phản ánh trực tiếp về sự kiện hoặc thời kì lịch sử đó. 

Một số truyền thuyết liên quan đến lịch sử: Thánh Gióng, Sự tích Hồ Gươm, Bánh chưng bánh giầy, Mị Châu-Trọng Thủy.

Gợi ý:

Bia tiến sĩ Văn Miếu Thăng Long, hay bia tiến sĩ Văn Miếu-Quốc Tử Giám là các bia đá ghi tên những người đỗ Tiến sĩ các khoa thi thời Lê, thời Mạc và thời Lê Trung Hưng (1442-1779) tại Văn Miếu Quốc Tử Giám (nay thuộc Hà Nội). Các bia đá này đã được UNESCO công nhận là Di sản tư liệu thế giới thuộc Chương trình Ký ức Thế giới vào ngày 9/3/2010, tại Ma Cao (Trung Quốc). Sau Mộc bản triều Nguyễn, bia Tiến sĩ Văn Miếu là di sản tư liệu thứ hai của Việt Nam được đưa vào danh mục Di sản văn hóa thế giới.