Bài 17: Cuộc đấu tranh bảo tồn và phát triển văn hóa dân tộc của người Việt

Mở đầu

78

Sau khi chiếm được Âu Lạc, các triều đại phong kiến phương Bắc đã thực hiện nhiều biện pháp nhằm thủ tiêu văn hoá của người Việt. Trong cuộc đầu tranh sinh tồn, em có biết, người Việt đã làm gì để bảo vệ những giá trị văn hoá truyền thống của mình. Điều gì đã tạo nên sự kỳ diệu đó?

Gợi ýarrow-down-icon

Xem thông tin trong SGK, đọc thêm các tài liệu liên quan

Đáp ánarrow-down-icon

- Để bảo vệ và phát triển văn hóa dân tộc trong hàng nghìn năm Bắc thuộc, người Việt đã:

+ Luôn có ý thức giữ gìn nền văn hóa bản địa của mình:

Truyền dạy tiếng Việt cho con, cháu; nghe – nói hoàn toàn bằng tiếng mẹ đẻ.

Duy trì các phong tục – tập quán, như: thờ cúng tổ tiên; thờ cúng anh hùng dân tộc; nhuộm răng đen, ăn trầu, xăm mình...

+ Tiếp thu có chọn lọc những yếu tố văn hóa Trung Hoa để phát triển văn hóa dân tộc.

- Tinh thần yêu nước, đoàn kết; ý chí bất khuất của nhân dân và sức sống bền bỉ của nền văn hóa bản địa là những yếu tố quan trọng nhất giúp người Việt không bị đồng hoá và vẫn luôn nuôi dưỡng ý chỉ giành lại độc lập sau hàng nghìn năm bị đô hộ.

Câu hỏi mục 1

78

1. Hãy chỉ ra những phong tục tập quán được nhắc đến trong tư liệu trên.

Dân ta vẽ mình…ưa tắm sông nên họ chèo đò và lội nước rất giỏi: ngày thường không đội mũ, đứng thì vòng hai tay,… Tiếp khách thì đãi trầu cau.”

(Theo Lê Tắc, An Nam chí lược (bản dịch), NXB Thuận Hóa và Trung tâm Văn hóa Ngôn ngữ Đông Tây, Huế, 2002, tr.70)

2. Hãy cho biết một số nét văn hóa của người Việt cổ vẫn được giữ trong thời Bắc thuộc

Đáp ánarrow-down-icon

1. Những phong tục của người Việt được nhắc đến trong tư liệu trên: xăm mình, têm trầu, ăn trầu, búi tóc, nhuộm răng đen,....

2. Một số nét văn hóa của người Việt vẫn được duy trì trong thời Bắc thuộc: thờ cúng tổ tiên, tảo mộ, tưởng niệm thần thành hoàng ở đình làng, viết chữ Nho, xin chữ,...

Câu hỏi mục 2

79

Trong thời kì Bắc thuộc, nhân dân ta đã tiếp thu có chọn lọc văn hóa Trung Hoa như thế nào?

Gợi ýarrow-down-icon

Xem lại nội dung kiến thức mục 2.

Đáp ánarrow-down-icon

Trong suốt thời Bắc thuộc, nhân dân ta đã tiếp thu có chọn lọc những yếu tố văn hoá Trung Hoa để phát triển văn hoá dân tộc:

+ Học một số phát minh kỹ thuật như làm giấy, chế tạo đồ thuỷ tinh,...

+ Tiếp thu một số phong tục như tết Hàn thực, Đoan Ngọ, Trung thu nhưng đã có sự vận dụng cho phù hợp với văn hóa của người Việt.

+ Tiếp thu Đạo giáo, có sự hoà nhập với tín ngưỡng dân gian.

+ Tiếp thu chữ Hán, một số quy tắc lễ nghĩa, cách đặt tên họ giống người Hàn, tư tưởng gia trưởng, phụ quyền, nhưng vẫn giữ gìn truyền thống tôn trọng người già và phụ nữ

Luyện tập và Vận dụng 1

79

Nhân dân ta đã làm gì để bảo vệ và phát triển văn hóa dân tộc trong hàng nghìn năm Bắc thuộc?

Gợi ýarrow-down-icon

Khai thác tư liệu

Đáp ánarrow-down-icon

Người Việt luôn có ý thức giữ gìn văn hóa bản địa của mình.

Tiếng Việt vẫn được người Việt truyền dạy cho con cháu. Người Việt vẫn nghe và nói hoàn toàn bằng tiếng mẹ đẻ.

Những tín ngưỡng truyền thống tiếp tục được duy trì như: thờ cúng tổ tiên, thờ các vị thần tự nhiên,…

Trong các làng xã, những phong tục tập quán như búi tóc, xăm mình, nhuộm răng đen, ăn trầu, làm bánh chưng, bánh giày,… vẫn được lưu truyền từ đời này sang đời khác.

Như vậy, chứng tỏ sức sống của nền văn hóa bản địa của người Việt là vô cùng mạnh mẽ không dễ gì có thể bị đồng hóa và người Việt luôn biết cách để bảo tồn những giá trị văn hóa truyền thống của mình không những thế còn phát triển đến cả ngày nay.

Luyện tập và Vận dụng 2

79

Hãy chỉ ra những phong tục tập quán của người Việt trong thời kì Bắc thuộc vẫn được duy trì đến ngày nay.

Gợi ýarrow-down-icon

Liên hệ thực tế

Đáp ánarrow-down-icon

Những phong tục của người Việt trong thời kì Bắc thuộc vẫn được duy trì đến ngày nay: làm bánh chưng bánh giầy, xăm mình, ăn trầu ở một số vùng quê...