Bài 11: Quá trình nội sinh và quá trình ngoại sinh. Hiện tượng tạo núi

- Sự khác nhau giữa quá trình nội sinh và ngoại sinh:

- Hình thể hiện tác động chủ yếu của quá trình nội sinh: Hình 1, Hình 2.

- Hình thể hiện tác động chủ yếu của quá trình ngoại sinh: Hình 3, Hình 4.

1. Hiện tượng tạo núi

Trong quá trình di chuyển, các địa mảng có thể xô vào nhau hoặc tách xa nhau khiến cho các lớp đất đá ở đới tiếp giáp giữa các địa mảng bị dồn ép, uốn lên thành núi; hoặc bị đứt gãy, vật chất nóng chảy phun trào lên mặt đất gọi là núi lửa. 

2. Vai trò của ngoại sinh trong việc làm biến đổi hình dạng của núi

- Đồng thời với quá trình nâng cao do nội sinh thì núi cũng chịu tác động phá hủy của ngoại sinh.

- Các quá trình ngoại sinh làm biến đổi hình dạng của núi: bào mòn, bóc mòn, thổi mòn, mài mòn của gió, nước,… làm biến đổi hình dạng của núi hoặc tạo ra những dạng địa hình mới.

- Quá trình nội sinh có vai trò làm cho địa hình trở nên gồ ghề hơn, làm di chuyển các mảng kiến tạo khiến chúng bị uốn nếp, đứt gãy tạo thành núi lửa, động đất…

- Quá trình ngoại sinh có vai trò san bằng, hạ thấp các địa hình trên bề mặt Trái Đất.

- Quá trình nội sinh và ngoại sinh cùng tác động đến hiện tượng tạo núi.

- Trong khi quá trình nội sinh tạo ra những dãy núi, khối núi lớn thì quá trình ngoại sinh lại bào mòn, phá hủy đi các dạng địa hình mà nội sinh tạo nên, tạo ra các dạng địa hình mới (đồi, địa hình cac-xtơ,...).

Hình 1. Khối đá thăng bằng kỳ lạ - Dạng địa hình được tạo ra do tác động của gió

Hình 2. Nhũ đá, măng đá trong hang động - Dạng địa hình được tạo ra do tác động của nước