Bài 7: Chuyển động quanh Mặt Trời của Trái Đất và hệ quả

Câu hỏi 1

132

Quan sát hình 7.1 và đọc thông tin trong bài, em hãy:

- Cho biết:

+ Trái Đất chuyển động xung quanh Mặt Trời theo hướng cùng chiều hay ngược chiều quay của kim đồng hồ.

+ Hình dạng quỹ đạo chuyển động quanh Mặt Trời của Trái Đất.

+ Thời gian Trái Đất quay một vòng quanh Mặt Trời là bao lâu?

- Nhận xét về độ nghiêng và hướng nghiêng của trục Trái Đất vào các ngày 21-3, 22-6, 23-9, 22-12.

Hình 7.1. Chuyển động của Trái Đất quanh Mặt Trời và các mùa ở bán cầu Bắc

Gợi ýarrow-down-icon

Quan sát hình 7.1 để trả lời các câu hỏi.

Đáp ánarrow-down-icon

- Trái Đất chuyển động xung quanh Mặt Trời theo hướng ngược chiều kim đồng hồ.

- Hình dạng quỹ đạo chuyển động quanh Mặt Trời của Trái Đất: hình elip.

- Thời gian Trái Đất quay một vòng quanh Mặt Trời là 365 ngày 6 giờ.

- Độ nghiêng và hướng nghiêng của trục Trái Đất vào các ngày 21-3, 22-6, 23-9, 22-12 không đổi.

=> Do khi chuyển động xung quanh Mặt Trời, trục Trái Đất luôn nghiêng một góc 66o33’ so với mặt phẳng quỹ đạo và không đổi hướng.

Câu hỏi 2

133

Quan sát hình 7.1 và đọc thông tin trong bài, em hãy cho biết:

- Vào ngày 22 - 6, bán cầu Bắc hay bán cầu Nam ngả về phía Mặt Trời nhiều hơn?

- Vào ngày 22 - 12, bán cầu Bắc hay bán cầu Nam ngả về phía Mặt Trời nhiều hơn?

- Từ ngày 21 - 3 đến 23 - 9 ở bán cầu Bắc là mùa nóng hay mùa lạnh? Vì sao?

- Từ ngày 23 - 9 đến 21 - 3 ở bán cầu Nam là mùa nóng hay mùa lạnh? Vì sao?

Hình 7.1. Chuyển động của Trái Đất quanh Mặt Trời và các mùa ở bán cầu Bắc

Gợi ýarrow-down-icon

Quan sát hình 7.1 và đọc thông tin trong bài.

Đáp ánarrow-down-icon

- Vào ngày 22 - 6, bán cầu Bắc ngả về phía Mặt Trời nhiều hơn.

- Trong ngày 22-12 (đông chí), nửa cầu Nam ngả về phía Mặt Trời. 

- Từ ngày 21 - 3 đến ngày 23 - 9 ở bán cầu Bắc là mùa nóng do Bán cầu Bắc ngả nhiều về phía Mặt Trời nên nhận được nhiều nhiệt.

- Từ 23 - 9 đến ngày 21 - 3 ở bán cầu Nam là mùa nóng do Bán cầu Nam ngả nhiều về phía Mặt Trời nên nhận được nhiều nhiệt.

Câu hỏi 3

133

Dựa vào hình 7.2 và thông tin trong bài, em hãy:

- Xác định trục Trái Đất (Bắc - Nam) và đường phân chia sáng tối (ST).

- Cho biết:

+ Ngày 22 - 6, Mặt Trời chiếu thẳng góc vào mặt đất ở vĩ tuyến nào? Thời điểm đó, ngày dài hơn đêm ở bán cầu Bắc hay bán cầu Nam?

+ Ngày 22 - 12, Mặt Trời chiếu thẳng góc vào mặt đất ở vĩ tuyến nào? Thời điểm đó, ngày dài hơn đêm ở bán cầu bắc hay bán cầu Nam?

Hình 7.2. Ngày và đêm trên Trái Đất vào các ngày 22 - 6 và 22 - 12

Gợi ýarrow-down-icon

Dựa vào hình 7.2 và thông tin trong bài.

Đáp ánarrow-down-icon

- Xác định trục Trái Đất và đường phân chia sáng tối trên hình 7.2.

- Vào ngày 22 - 6, Mặt trời chiếu thẳng góc vào mặt đất ở vĩ tuyến 23o27′B, ngày dài hơn đêm ở bán cầu Bắc.

- Vào ngày 22 - 12, Mặt trời chiếu thẳng vào mặt đất ở vĩ tuyến 23o27′N, ngày dài hơn đêm ở bán cầu Nam.

- Vào ngày 22-12 (đông chí) ánh sáng Mặt trời chiếu thẳng vào mặt đất ở vĩ tuyến 23o27′ Nam, trên đường chí tuyến Nam, ngày dài hơn đêm ở bán cầu Nam.

Câu hỏi 4

134

Quan sát hình 7.3 và thông tin trong bài, em hãy:

- Xác định các điểm A, B, C.

- So sánh độ dài giữa ngày và đêm ở các điểm A, B, C vào ngày 22 - 6 và 22 - 12.

- Rút ra kết luận về sự chênh lệch ngày đêm theo mùa từ kết quả so sánh trên.

Hình 7.3. Hiện tượng ngày và đêm dài ngắn theo mùa

Gợi ýarrow-down-icon

Quan sát hình 7.3 và thông tin trong bài.

Đáp ánarrow-down-icon

- Xác định các điểm: Điểm A nằm trên xích đạo, điểm B nằm ở chí tuyến Bắc, điểm C nằm ở vòng cực Bắc.

- Ngày 22 - 6:

+ Điểm A có độ dài ngày, đêm bằng nhau.

+ Điểm B có ngày dài hơn đêm.

+ Điểm C là ban ngày (không có đêm).

- Ngày 22 - 12:

+ Điểm A có độ dài ngày, đêm bằng nhau.

+ Điểm B có đêm dài hơn ngày.

+ Điểm C là ban đêm (không có ngày).

=> Kết luận:

- Do đường phân chia sáng tối không trùng với trục Trái Đất nên các địa điểm ở bán cầu Bắc và bán cầu Nam có hiện tượng ngày, đêm dài khác nhau.

- Càng xa xích đạo về phía hai cực sự chênh lệch độ dài ngày đêm càng rõ rệt.

- Các địa điểm nằm trên đường xích đạo quanh năm có ngày, đêm dài ngắn như nhau.

Luyện tập

134

Khi thứ tự các mùa ở bán cầu Bắc là xuân, hạ, thu, đông thì các mùa ở bán cầu Nam diễn ra như thế nào?

Gợi ýarrow-down-icon

Mùa ở hai bán cầu Bắc và Nam ngược nhau.

Đáp ánarrow-down-icon

Khi thứ tự các mùa ở bán cầu Bắc là xuân, hạ, thu, đông thì các mùa ở bán cầu Nam diễn ra theo thứ tự lần lượt là thu, đông, xuân, hạ.

Vận dụng

134

Địa phương nơi em đang sinh sống mỗi năm có mấy mùa? Đó là những mùa nào? Thời gian mỗi mùa thường kéo dài khoảng mấy tháng?

Gợi ýarrow-down-icon

Dựa vào kiến thức thực tế.

Đáp ánarrow-down-icon

- Địa phương nơi em đang sinh sống mỗi năm có 4 mùa.

- Đó là những mùa xuân, hạ, thu, đông.

- Thời gian mỗi mùa thường kéo dài khoảng 3 tháng.