Bài 5: Sự chuyển biến từ xã hội nguyên thủy sang xã hội có giai cấp

1. Vào khoảng thiên niên kỉ V TCN, con người tình cờ phát hiện ra đồng đỏ khi khai thác than đá. Đầu thế kỉ II TCN, họ đã luyện được đồng thau và sắt. Công cụ lao động và vũ khí bằng kim loại ra đời, sớm nhất ở Tây Á, Bắc Phi, sau đó là châu Âu.

2. Công cụ và vật dụng bằng kim loại có điểm khác biệt về chủng loại, hình dáng với công cụ bằng đá như sau:

+ Kim loại được sử dụng vào việc chế tạo công cụ lao động, chế tạo vũ khí,… từ đó xuất hiện nghề luyện kim.

1. - Trả lời câu hỏi qua hình 5.5:

+ Nhờ có công cụ lao động bằng kim loại, con người đã tạo ra được số lượng lớn của cải và sinh ra sản phẩm dư thừa. Những sản phẩm này thuộc về một số người, lâu dần sinh ra sự phân hóa giữa người của nhiều của cải và người có ít của cải tức là người giàu và người nghèo.

+ Mối quan hệ giữa người với người trong xã hội phân hóa giàu nghèo sẽ chia ra hai tầng lớp, những người giàu trở thành giai cấp thống trị, còn những người nghèo trở thành giai cấp bị trị, làm thuê và dưới sự quản lí của giai cấp thống trị.

2. Xã hội nguyên thủy ở phương Đông phân hóa không triệt để do cư dân phương Đông sinh sống và làm nông nghiệp là chủ yếu bên các dòng sông, đất đai màu mỡ, thuận tiện để sử dụng công cụ đá và đồng cỏ. Trong điều kiện đó, họ thường sống quần tụ, cùng đào mương, đắp đê, chống giặc ngoại xâm. Do vậy, tính gắn kết cộng đồng và nhiều tập tục của xã hội nguyên thủy vẫn tiếp tục được bảo lưu.

1. Một số nét cơ bản của xã hội nguyên thủy trong quá trình tan rã:

+ Phát hiện ra thuật luyện kim, chế tác công cụ lao động, vũ khí bằng đồng

+ Mở rộng địa bàn cư trú, chuyển dần xuống vùng đồng bằng định cư ven các con sông lớn

+ Làm nông nghiệp trồng lúa nước, chăn nuôi, nung gốm ở nhiệt độ cao, đúc công cụ và vật dụng bằng đồng

+ Xóm làng bắt đầu xuất hiện

2. Cuối thời kì nguyên thủy, người Việt cổ đã có những công cụ lao động như: mũi giáo, mũi tên, lưỡi câu,… cùng với đó là nghề luyện kim, nông nghiệp trồng lúa nước, chăn nuôi, làm đồ gốm,….

- Những chuyển biến về kinh tế, xã hội và cuối thời kì nguyên thủy là:

+ Kinh tế:  người nguyên thuỷ không chỉ làm đủ ăn mà còn tạo ra một lượng sản phẩm dư thừa.

+ Xã hội: Xã hội đã có sự phân hoá giàu nghèo và giai cấp, là giai cấp thống trị và giai cấp bị trị.

- Phát minh quan trọng của người nguyên thuỷ tạo nên sự chuyển biến là công cụ lao động bằng kim loại. Nhờ việc phát minh ra công cụ lao động bằng kim loại đã dẫn đến những chuyển biến trong xã hội của người nguyên thủy về kinh tế và xã hội.

Các nền văn hóa như Đồng Đậu, Phùng Nguyên và Gò Mun là cái nôi của người Việt cổ. Tại đây, các nhà khảo cổ đã phát hiện của những nhà khảo cổ học, thông qua những công cụ lao động và những vật dụng của người nguyên thủy. Ta biết rằng, cư dân nơi đây đã cùng nhau trồng lúa nước, họ sáng tạo những mũi giáo và mũi tên để phục vụ cho việc săn bắn, để bắt cá họ đã tạo ra những lưỡi câu. Dần dần họ hình thành nên các nghề luyện kim, làm đồ gốm,… Cũng từ những nét bình dị đó lâu họ tập trung lại thành những xóm làng, tạo nên những phong tục văn hóa đặc trưng lâu đời của người Việt.

Một số vật dụng của người kim loại mà ngày nay con người vẫn dùng là: dao, kiếm, mũi tên, cày,chậu, cuốc, rìu, lưỡi liềm,..