Bài 40: Lực ma sát

Để di chuyển tủ gỗ trên sàn, bạn A đã đẩy tủ gỗ về phía trước. Tuy nhiên, việc đẩy tủ chuyển động như thế rất khó vì tủ gỗ rất nặng mà lực đẩy của bạn A nhỏ nên sẽ rất khó khăn.

Lực cản trở khi tủ gỗ chuyển động trên mặt bàn là lực tiếp xúc.

Giá trị đo được của lực kế khác nhau là do tính chất của bề mặt sàn mà khối gỗ tiếp xúc là khác nhau nên đã tạo ra lực cản khác nhau.

Nguyên nhân xuất hiện của lực ma sát là do sự tương tác giữa bề mặt của hai vật tạo ra lực ma sát giữa chúng.

Ví dụ:

- Khi kéo một bao cát trên mặt sàn thì giữa mặt sàn và bao cát có xuất hiện lực ma sát.

- Khi chạy xe trên đường thì giữa bánh xe và mặt đường có xuất hiện lực ma Tr173sát.

Sau khi rời tay khỏi khối gỗ, khối gỗ chuyển động trượt trên mặt bàn. Bởi vì tác dụng của lực ma sát ở chỗ tiếp xúc giữa khối gỗ và mặt bàn với lực đẩy của tay khiến khối gỗ chuyển động.

Ví dụ:

- Khi các em bé chơi cầu trượt thì giữa mông của em bé và mặt cầu trượt có xuất hiện lực ma sát trượt.

- Khi viết bảng thì giữa mặt bảng và đầu viên phấn có xuất hiện lực ma sát trượt.

Trong thí nghiệm 2, khi kéo khối gỗ một lực mà nó vẫn nằm yên trên mặt bàn bởi vì lực kéo cân bằng với lực ma sát mà mặt phẳng nằm ngang đã tác dụng vào khối gỗ giữa cho nó đứng yên.

Ví dụ:

- Lực ma sát nghỉ giữa tay và vật giúp chúng ta có thể cầm, nắm các vật.

- Ma sát nghỉ giữa bàn chân và mặt đường giúp chúng ta đứng vững mà không bị ngã.

Khi vật chuyển động, lực ma sát có tác dụng thúc đẩy hoặc cản trở chuyển động của các vật.

Khi đi bộ trên mặt đường trơn, lực ma sát giữa chân và mặt đường nhỏ khiến chúng ta dễ bị trơn trượt ngã.

Khi người lái xe bóp phanh, nếu má phanh bị mòn thì sẽ không có lực ma sát hoặc lực ma sát nhỏ không đủ, khiến cho xe không dừng lại được.

- Tác dụng cản trở: Khi chạy xe trên đường, ta bóp phanh tạo lực ma sát cản trở chuyển động của xe.

- Tác dụng thúc đẩy: Xe đẩy hàng trong siêu thị có gắn các con lăn làm thúc đẩy chuyển động của xe, giúp chúng ta di chuyển hàng hóa dễ dàng.

Sau một thời gian sử dụng dép, lốp xe thì chúng đều bị mòn đi là do ma sát giữa chúng với mặt đường làm mòn dần bề mặt dép, lốp xe.

- Có lợi: Khi đi xe xuống dốc, ta bóp phanh tạo lực ma sát giúp  xe đi chậm lại.

- Có hại: Lực ma sát làm mòn lốp xe của các phương tiện giao thông.

Các vận động viên đua xe thường cúi khom thân người gần như song song với mặt đường để hạn chế lực cản của không khí tác dụng.

Tờ giấy vo tròn rơi chạm đất trước bởi vì nó chịu lực cản của không khí  ít hơn so với tờ giấy để nguyên.

- Mặt lốp xe không làm nhẵn để ma sát với mặt đường khiến xe không bị trơn trượt. Mặt dưới của đế giày gồ ghề để ma sát được với mặt đường giúp khi đi không bị trơn trượt.

- Cần quy định người lái xe cơ giới ( ô tô, xe máy,…) phải kiểm tra lốp xe thường xuyên và thay lốp khi đã mòn bởi vì lực ma sát giữa lốp xe và mặt đường khiến cho lốp xe bị mòn, nếu không kiểm tra và thay lốp xe thì sẽ xảy ra hiện tượng trượt khi di chuyển trên bề mặt ướt, trơn trượt => mất an toàn giao thông.

Lực của dây cung tác dụng lên mũi tên khi bắn không phải là lực ma sát.

Chọn C

Đáp án A, C, các vật đều nằm yên trên bề mặt nên xuất hiện lực ma sát nghỉ

Đáp án D xuất hiện lực ma sát lăn

Đáp án B. khi viết phấn trên bảng, viên phấn trượt trên bề mặt bảng nên xuất hiện lực ma sát trượt.

Chọn B

Mặt lốp ô tô vận tải phải có khía sâu hơn mặt lốp xe đạp là do:

Xe tải di chuyển với tốc độ lớn hơn, với trọng tải nặng hơn rất nhiều và thường đi đường dài hơn so với xe đạp. Việc khía sâu tên lốp hơn giúp giữ an toàn cho xe tải khi tham gia giao thông.

- Cán dao, chổi không nhẵn bóng để làm tăng lực ma sát giữa tay và cán dao, cán chổi giúp tay giữ dao, chổi chặt hơn.

- Tra dầu mỡ vào ổ trục, ổ khóa và thay dầu định kì giúp chống hoen gỉ và chống mòn do lực ma sát tác dụng khi xe chuyển động.