Bài 27: Nguyên sinh vật

Mở đầu

119

Ở Bài 21, em đã quan sát được sinh vật nào trong nước ao, hồ? Những sinh vật đó có đặc điểm gì? Chúng có vai trò gì trong tự nhiên và đời sống?

Đáp ánarrow-down-icon

Ở Bài 21, em đã quan sát được trùng roi, trùng giày, trùng biến hình.

- Trùng roi có màu xanh, chứa diệp lục có khả năng quang hợp và có một roi bơi dài.

- Trùng giày có hình dạng giống đế giày.

- Trùng biến hình có các chân giả, hình dạng biến đổi liên tục, không cố định.

Các sinh vật này là thức ăn của các động vật khác và một số có khả năng quang hợp tổng hợp chất dinh dưỡng.

Thảo luận 1

119

Quan sát hình 27.1, em có nhận xét gì về hình dạng của nguyên sinh vật

Gợi ýarrow-down-icon

Quan sát hình

Đáp ánarrow-down-icon

Hình dạng của nguyên sinh vật rất đa dạng: hình cầu (tảo lục), hình thoi, hình giày (trùng giày),... hoặc không có hình dạng nào cố định (trùng biến hình)

Thảo luận 2

120

Dựa trên hình dạng của các nguyên sinh vật trong hình 27.1, em hãy xác định tên của các sinh vật quan sát được trong nước ao, hồ ở Bài 21

Đáp ánarrow-down-icon

Nguyên sinh vật thường sống ở cơ thể sinh vật khác, môi trường nước,...

Ví dụ: nấm nhầy sống ở mặt dưới lá và khúc gỗ; tảo lục sống ở nước ngọt;...

Thảo luận 3

120

Nguyên sinh vật thường sống ở những môi trường nào? Lấy ví dụ.

Gợi ýarrow-down-icon

Nguyên sinh vật thường sống trong môi trường ẩm ướt, nước

Đáp ánarrow-down-icon

Nguyên sinh vật thường sống ở cơ thể sinh vật khác, môi trường nước,...

Ví dụ: nấm nhầy sống ở mặt dưới lá và khúc gỗ; tảo lục sống ở nước ngọt;...

Thảo luận 4

120

Nêu đặc điểm cấu tạo nguyên sinh vật bằng cách gọi tên các thành phần cấu tạo được đánh số từ (1) đến (4) trong hình 27.2. Từ đó, nhận xét về tổ chức cơ thể (đơn bào/đa bào) của nguyên sinh vật

Gợi ýarrow-down-icon

Quan sát hình và dựa vào cấu tạo chung của tế bào

Đáp ánarrow-down-icon

Đặc điểm cấu tạo nguyên sinh vật: (1) màng tế bào; (2) chất tế bào;  (3) nhân tế bào;  (4) lục lạp

Tổ chức cơ thể của nguyên sinh vật là đơn bào

Luyện tập 1

120

Quan sát cấu tạo của một số đại diện nguyên sinh vật trong hình 27.2, em hãy cho biết những nguyên sinh vật nào có khả năng quang hợp? Giải thích

Đáp ánarrow-down-icon

Nguyên sinh vật có khả năng quang hợp là tảo lục đơn bào, bởi vì trong cấu tạo của nó có thành phần là lục lạp

Thảo luận 5

121

Quan sát hình 27.3, 27.4 và hoàn thành bảng theo mẫu sau:

Gợi ýarrow-down-icon

Quan sát hình.

Đáp ánarrow-down-icon

Thảo luận 6

122

Quan sát hình 27.5, kết hợp với thông tin thực tế, em hãy nêu một số biện pháp phòng chống bệnh do nguyên sinh vật gây ra.

Gợi ýarrow-down-icon

Quan sát hình.

Đáp ánarrow-down-icon

Một số biện pháp phòng chống bệnh do nguyên sinh vật gây ra: ngủ màn, diệt ruồi muỗi, vệ sinh cá nhân thường xuyên, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, vệ sinh môi trường sống sạch sẽ thoáng mát, tuyên truyền vận động vệ sinh môi trường cho mọi người xung quanh.

Luyện tập 2

122

Diệt ruồi, muỗi có phải là biện pháp duy nhất phòng chống bệnh sốt rét không? Vì sao?

Gợi ýarrow-down-icon

Diệt ruồi muỗi làm hạn chế ruồi muỗi xung quanh khu vực sống

Đáp ánarrow-down-icon

Diệt ruồi, muỗi không phải là biện pháp duy nhất để phòng chống sốt rét. Bởi vì đó chỉ là một biện pháp hạn chế ruồi, muỗi xung quanh chúng ta chứ không thể diệt hết tận gốc được ruồi và muỗi. Cùng với việc diệt ruồi và muỗi, chúng ta cần thực hiện thêm một số biện pháp phòng chống sốt rét khác như: ngủ trong màn, vệ sinh dọn dẹp môi trường sống xung quanh sạch sẽ thoáng mát, tuyên truyền giữ gìn vệ sinh môi trường,...

Vận dụng

123

Tại sao chúng ta cần nấu chín thức ăn, đun sôi nước uống, rửa sạch các loại thực phẩm trước khi sử dụng.

Gợi ýarrow-down-icon

Nhiệt độ cao có thể tiêu diệt nhiều sinh vật.

Đáp ánarrow-down-icon

Bởi vì nguyên sinh vật có thể sống, tồn tại trên chính thức ăn, nước uống mà chúng ta sử dụng. Việc nấu chín thức ăn, đun sôi nước uống, rửa sạch thực phẩm là những biện pháp loại bỏ, tiêu diệt vi sinh vật trước khi chúng ta nạp những thứ đó vào cơ thể, giúp phòng chống các bệnh do nguyên sinh vật gây nên.

Bài tập 1

123

Sinh vật nào sau đây không thuộc nhóm nguyên sinh vật

A. Trùng roi.                       

B. Trùng kiết lị.

C. Thực khuẩn thể.            

D. Tảo lục đơn bào.

Đáp ánarrow-down-icon

Thực khuẩn thể là virus không phải nguyên sinh vật.

Chọn C.

Bài tập 2

123

Hãy sử dụng các từ gợi ý: sinh vật, đơn bào, đa bào, tự dưỡng, dị dưỡng, nhân thực, nguyên sinh, tế bào, phân bố để hoàn thành đoạn thông tin sau:

Nguyên sinh vật có cơ thể cầu tạo chỉ gồm một (1) .. Chúng xuất hiện sớm nhất trên hành tinh của chúng ta. Nguyên sinh vật (2) ... ở khắp nơi: trong đất, trong nước, trong

không khí và đặc biệt là trên cơ thể (3) ... khác.

Nguyên sinh vật thuộc Giới (4)... là những sinh vật (5) .... đơn bào. sống (6)...

Tảo thuộc giới Nguyên sinh là những sinh vật nhân thực (7) ... hoặc (8)... sống (9)...

Đáp ánarrow-down-icon

(1) tế bào    

(2) phân bố       

(3) sinh vật  

(4) nguyên sinh      

(5) nhân thực       

(6) tự dưỡng/dị dưỡng

(7) đơn bào      

(8) đa bào       

(9) tự dưỡng

Bài tập 3

123

Vẽ sơ đồ thể hiện con đường truyền bệnh kiết lị và biện pháp phòng chống.

Đáp ánarrow-down-icon

- Sơ đồ con đường truyền bệnh kiết lị:

Phân người --> ruồi --> thức ăn --> cơ thể con người --> phát bệnh (dấu hiệu: đau bụng, tiêu chảy, sốt,...)

- Biện pháp phòng chống:

+ Rửa sạch tay trước khi ăn, ăn chín, uống sôi.

+ Rửa sạch rau sống, thức ăn cần đậy kỹ tránh ruồi nhặng.

+ Vệ sinh môi trường ở sạch sẽ. Ðặc biệt nơi sống tập thể và người phục vụ ăn uống, cấp dưỡng, nuôi dạy trẻ phải sạch sẽ.

+ Hạn chế các loại đồ uống có ga, đồ uống chứa cồn…

+ Theo dõi tình trạng sức khỏe và tái khám định kỳ theo lịch hẹn của bác sĩ nhằm điều chỉnh đơn thuốc chữa bệnh phù hợp.