Bài 19: Cơ thể đơn bào và cơ thể đa bào

Mở đầu

92

Thế giới tự nhiên rất kì diệu, có những loài sinh vật với kích thước khổng lồ như cá voi xanh, chiều dài có thể lên tới 30m. Bên cạnh đó, có những sinh vật vô cùng nhỏ bé, rất khó để có thể quan sát bằng mắt thường mà phải nhờ đến sự phóng đại của kính hiển vi như vi khuẩn Escherichia coli. Tại sao chúng có sự khác biệt về kích thước lớn đến như vậy?

Đáp ánarrow-down-icon

Các sinh vật đều được cấu tạo từ tế bào. Kích thước các sinh vật khác nhau là do số lượng tế bào cấu tạo cơ thể của từng sinh vật.

Thảo luận 1

92

Hãy chỉ ra đặc điểm chung nhất của các cơ thể trong hình 19.1a, 19.1b.

Gợi ýarrow-down-icon

Quan sát hình

Đáp ánarrow-down-icon

Trong hình 19.1a, 19.1b, đặc điểm chung nhất của các cơ thể đơn bào đó là được tạo nên từ một tế bào.

Thảo luận 2

92

Trong thực tế, em có quan sát được trùng roi và vi khuẩn bằng mắt thường không? Tại sao?

Gợi ýarrow-down-icon

Chúng ta có thể quan sát tế bào có kích thước 1mm hoặc 10mm bằng mắt thường.

Đáp ánarrow-down-icon

Trong thực tế, không thể quan sát được trùng roi hay vi khuẩn bằng mắt thường bởi vì nó chỉ có kích thước bé như một tế bào. Trùng roi có kích thước ≈ 0,05mm, Phần lớn các vi khuẩn có kích thước là 1 micromet.

Luyện tập 1

92

Hãy kể tên một số cơ thể đơn bào trong tự nhiên

Gợi ýarrow-down-icon

Liên hệ thực tế.

Đáp ánarrow-down-icon

Một số cơ thể đơn bào trong tự nhiên: trùng giày, trùng roi, tảo lục đơn bào, trùng biến hình, vi khuẩn lao,...

Thảo luận 3

93

Em hãy nêu điểm khác về số lượng tế bào giữa cơ thể sinh vật trong hình 19.1 và hình 19.2. Từ đó hãy cho biết cơ thể đa bào là gì?

Gợi ýarrow-down-icon

Quan sát hình

Đáp ánarrow-down-icon

Hình 19.1: Chỉ có duy nhất 1 tế bào cấu tạo nên cơ thể sinh vật.

Hình 19.2: Cơ thể sinh vật được cấu tạo nên từ nhiều tế bào khác nhau.

Cơ thể đa bào là cơ thể được cấu tạo nên từ nhiều tế bào khác nhau, mỗi tế bào đó thực hiện các chức năng khác nhau trong cơ thể.

Luyện tập 2

93

Xác định các cơ thể đơn bào, đa bào bằng cách hoàn thành bảng theo mẫu sau vào vở:

Đáp ánarrow-down-icon

Vận dụng

93

Kể tên một số cơ thể sinh vật mà em không nhìn thấy được bằng mắt thường.

Gợi ýarrow-down-icon

Các cơ thể có kích thước nhỏ hơn mm, chỉ có thể nhìn thấy bằng kính hiển vi.

Đáp ánarrow-down-icon

Một số cơ thể sinh vật không thể nhìn được bằng mắt thường: nấm, vi khuẩn lao, vi khuẩn E.coli, tảo,...

Bài tập 1

93

Vẽ lại hình bên và hoàn thành các yêu cầu:

- Điền những điểm giống nhau vào phần giao nhau của 2 hình.

- Điền những điểm khác nhau vào phần riêng của mỗi hình.

Gợi ýarrow-down-icon

Xem lại khái niệm cơ thể đơn bào và cơ thể đa bào.

Đáp ánarrow-down-icon

- Điểm giống nhau: Cấu tạo nên từ tế bào.

- Điểm khác nhau:

+ Cơ thể đa bào: cấu tạo nên từ nhiều tế bào khác nhau, mỗi tế bào có các chứng năng khác nhau của cơ thể sống.

+ Cơ thể đơn bào: cấu tạo nên từ một tế bào, tế bào đó thực hiện tất cả các chức năng của cơ thể sống.

Bài tập 2

93

Cho các sinh vật sau: trùng roi, cây bắp cải, cây ổi, con rắn, trùng giày, con báo gấm. con ốc sên, con cua đỏ, tảo lam, con ngựa vằn, vi khuẩn đường ruột, cây lúa nước, cây dương xỉ

Sắp xếp các sinh vật trên thành hai nhóm: cơ thể đơn bào và cơ thể đa bào.

Gợi ýarrow-down-icon

Cơ thể đơn bào cấu tạo bởi 1 tế bào, cơ thể đa bào cấu tạo bởi nhiều tế bào.

Đáp ánarrow-down-icon

- Nhóm cơ thể đơn bào: trùng roi, trùng giày, tảo lam, vi khuẩn đường ruột

- Nhóm cơ thể đa bào: cây bắp cải, cây ổi, con rắn, con báo gấm. con ốc sên, con cua đỏ, con ngựa vằn, cây lúa nước, cây dương xỉ.