54
Chúng ta thường sử dụng các vật liệu thông dụng (kim loại, nhựa, gỗ, cao su,...) để tạo ra các sản phẩm phục vụ cuộc sống. Vậy vật liệu đó có những tính chất và ứng dụng nào quan trọng?
- Tính chất: là chất rắn
- Ứng dụng:
+ Làm dụng cụ trong gia đình như bàn, ghế, quạt...
+ Làm công cụ trong lao động sản xuất: quốc, xẻng,...
54
Kể tên một số loại vật liệu trong cuộc sống mà em biết
Một số loại vật liệu: nhựa, sắt, thép, da, thủy tinh, gốm, xi măng, cao su, gỗ, ….
54
Liệt kê các loại đồ vật hoặc công trình xây dựng được làm từ những vật liệu trong hình 11.1
- Hình 11.1a: dây sắt, thủy tinh
- Hình 11.1b: vật liệu thép: nhà cửa, trường học, bệnh viện
- Hình 11.1c: vật liệu gốm: bát, bình hoa, đĩa, …
- Hình 11.1d: vật liệu xi măng: đường đi, nhà cửa, …
55
Quan sát mẫu dây điện, phin pha cà phê, dây phanh xe đạp, lốp (vỏ) xe đạp, tủ quần áo và đồ chơi lego ở hình 11.2, em hãy cho biết các sản phẩm đó được làm từ vật liệu gì? Tích dấu để hoàn thành theo mẫu bảng 11.1
56
Từ quan sát thực tế, em hãy cho biết một số tính chất của các vật liệu: kim loại, cao su, nhựa, gỗ, thủy tinh và gốm. Tích dấu để hoàn thành theo mẫu bảng 11.2
56
Em hãy mô tả hiện tượng quan sát được ở thí nghiệm 1
- Hiện tượng ta quan sát được là:
+ Đinh sắt, mẩu đá vôi bị tan ra một phần , có khí không màu thoát ra
+ Miếng kính, miếng nhựa, cao su, mẩu sành không bị tan ra, không xuất hiện hiện tượng gì
56
Quan sát thí nghiệm 2, em hãy cho biết vật liệu nào dễ cháy và vật liệu nào dẫn nhiệt (cảm nhận qua dấu hiệu kẹp sắt bị nóng khi đốt)
- Vật liệu dễ cháy: mẩu gỗ, miếng nhựa. Do mẩu gỗ, miếng nhựa bị cháy quắt, đen lại
- Vật liệu dẫn nhiệt: đinh sắt, dây đồng, mẫu nhôm do kẹp sắt bị nóng
57
Quan sát hình 11.3, 11.4, 11.5 em hãy cho biết những vật liệu nào dễ bị ăn mòn, bị hoen gỉ dẫn đến hư hỏng công trình, vật dụng? Nêu nguyên nhân dẫn đến sự hư hỏng đó
Kim loại dễ bị hoen gỉ khi để ngoài môi trường không khí ẩm
- Những vật liệu dễ bị ăn mòn, hoen gỉ: vật liệu kim loại như sắt, kẽm, thép….
- Nguyên nhân: do vật liệu kim loại dễ bị ăn mòn trong điều kiện thời tiết bên ngoài nóng ẩm, mưa gió …
57
Đập quả bóng cao su xuống mặt đường hoặc ném vào tường sẽ xảy ra hiện tượng gì?
Cao su có tính đàn hồi
Khi đập quả bóng cao su xuống đất sẽ xảy ra hiện tượng quả bóng sau khi chạm đất sẽ bị nẩy ngược lên. Nguyên nhân là do quả bóng được làm bằng cao su.
57
Kéo căng sợi dây cao su rồi buông tay ra, em có nhận xét gì?
Cao su có tính chất đàn hồi
Kéo căng sợi dây cao su sau khi thả ra, dây cao su sẽ quay trở lại chiều dài và hình dạng ban đầu.
57
Quan sát hình 11.6; 11.7 và các thí nghiệm 3,4 em hãy rút ra tính chất quan trọng của cao su. Kể tên một số ứng dụng của cao su?
- Hình 11.6; hình 11.7: tính đàn hồi
- Thí nghiệm 3:
+ Hiện tượng: dây cao su không có sự thay đổi đáng kể về hình dạng.
=> Tính chất: ít biến đổi khi gặp nóng lạnh, không tan trong nước, không dẫn nhiệt.
- Thí nghiệm 4:
+ Hiện tượng: khi cho viên tẩy cao su vào xăng thì viên tẩy bị hòa tan
=> Tính chất: cao su tan trong xăng.
Một số ứng dụng của cao su: làm lốp xe, làm đệm, làm vỏ dây điện, làm bóng, làm sân chạy thể thao, giày, dép, …
57
Tại sao vỏ dây điện làm bằng nhựa hoặc cao su nhưng lõi dây điện làm bằng kim loại?
- Kim loại: dẫn điện, dẫn nhiệt, dễ bị ăn mòn, bị gỉ
- Cao su và nhựa: không dẫn điện, dẫn nhiệt
- Vỏ dây điện được làm bằng nhựa hoặc cao su do chúng là vật liệu an toàn, cách điện, tránh bị điện giật khi cầm vào
- Lõi dây điện được làm bằng kim loại do khả năng dẫn điện tốt
58
Từ thực tế cùng với việc tìm hiểu thông tin qua sách báo và internet, em hãy cho biết cách sử dụng đồ vật bằng nhựa an toàn và hiệu quả
Thải đồ vật làm bằng nhựa: gây ô nhiễm môi trường và ảnh hưởng đến sức khỏe con người
- Hiện nay do việc sử dụng tràn lan đồ nhựa do đặc tính rẻ - tiện dụng đã gây nên mối nguy ô nhiễm môi trường. Chúng ta cần
+ Hạn chế sử dụng túi nilon, thay bằng đồ thủy tinh, tre, … hoặc đồ nhựa có thể tái sử dụng được nhiều lần
+ Dựa vào các kí hiệu có trên đồ hộp để sử dụng đồ dùng cho hợp lí (sản phẩm có khả năng sử dụng nhiều lần, dùng được trong lò vi sóng, ….)
+ Đối với rác là nilon, nhớ phân loại cẩn thận để có chu trình tiêu hủy một cách hợp lí
58
Em hãy tìm hiểu và cho biết cách sử dụng đồ vật bằng cao su an toàn, hiệu quả
- Không nên để đồ vật bằng cao su gần nơi có nhiệt độ quá cao hoặc quá thấp khiến chúng sẽ bị biến dạng, nhanh hỏng
- Không để các hóa chất dính vào cao su
- Không tẩy, làm sạch cao su bằng xà phòng, xăng dầu làm biến chất, lão hóa cao su
58
Những biện pháp nào được sử dụng để hạn chế sự hoen gỉ của kim loại
Tránh để bề mặt kim loại tiếp xúc với không khí
- Bao phủ bề mặt kim loại bằng sơn, hoặc tráng bằng lớp kim loại khó bị ăn mòn
- Bôi dầu mỡ, phun sơn tĩnh điện….
58
Hãy kể tên một số vật liệu mới được sử dụng trong xây dựng, đảm bảo phát triển bền vững
Một số vật liệu mới cho xây dựng: cửa trượt tự động, vách nhôm kính tiết kiệm năng lượng, vách kính chống cháy, mái che kính, cửa gỗ chống cháy, hệ thống rèm cửa,…
58
Hãy cho biết ưu điểm của một số vật liệu mới so với vật liệu truyền thống trong xây dựng
Ưu điểm của một số vật liệu mới so với vật liệu cũ là thân thiện với môi trường, an toàn, hiệu quả, bảo vệ sức khỏe của con người, giá thành sản phẩm tiết kiệm kinh tế.
59
Vật dụng nào sau đây được xem là thân thiện với môi trường: pin máy tính, túi ni lông, ống hút làm từ bột gạo.
Vật dụng thân thiện với môi trường là: ống hút làm từ bột gạo
59
Điền thông tin còn thiếu theo mẫu bảng sau:
- Kim loại có tính dẫn điện, dẫn nhiệt, dễ bị ăn mòn, bị gỉ
- Nhựa và thủy tinh không dẫn điện, không dẫn nhiệt, ít bị ăn mòn và không bị gỉ
- Cao su không dẫn điện, không dẫn nhiệt, có tính đàn hồi, ít bị biến đổi khi gặp nóng hay lạnh, không tan trong nước, tan được trong xăng, ít bị ăn mòn
59
Vật liệu xây dựng nào dưới đây được sử dụng nhằm bảo vệ môi trường và đảm bảo phát triển bền vững?
A. Gỗ tự nhiên
B. Kim loại
C. Gạch không nung
D. Gạch chịu lửa
Gạch không nung được sử dụng ngoài mục đích xây dựng còn hướng tới bảo vệ môi trường và đảm bảo phát triển bền vững.
Đáp án C
59
Thiết kế một poster tuyên truyền việc sử dụng vật liệu tái chế để tạo những sản phẩm có ứng dụng trong cuộc sống hàng ngày
Học sinh tự thiết kế
