Bài 4: Dung dịch và nồng độ

Để định lượng một dung dịch đặc hay loãng, người ta dùng đại lượng nồng độ. Có hai loại nồng độ dung dịch thường dùng là nồng độ phần trăm và nồng độ mol.

+ Nồng độ phần trăm (kí hiệu C%) của một dung dịch cho biết số gam chất tan có trong 100 gam dung dịch.

+ Nồng độ mol (kí hiệu C\(_M\)) của một dung dịch cho biết số mol chất tan có trong 1 lít dung dịch.

1. Cốc (1) và cốc (2) chứa dung dịch. Do hai cốc này là hỗn hợp đồng nhất của chất tan và dung môi.

+ Cốc (1): chất tan là muối ăn; dung môi là nước.

+ Cốc (2): chất tan là copper(II) sulfate; dung môi là nước.

2. Phần dung dịch ở cốc (4) là dung dịch bão hoà ở nhiệt độ phòng. Do ở điều kiện này dung dịch không thể hoà tan thêm chất tan được nữa.

Cho dần dần sodium carbonate (\(Na_2CO_3\)) vào cốc chứa một lượng nước xác định (giả sử 200 mL). Khuấy đều cho đến khi \(Na_2CO_3\) không thể hoà tan thêm được nữa. Tách bỏ chất rắn không tan, ta thu được dung dịch bão hoà.

Độ tan của muối X được tính theo công thức:
\(S=\frac{m_{c t}}{m_{H_2 \mathrm{O}}} .100\)
Trong đó:

\(m_{H_2O}=20\) gam;

 \(\mathrm{m}_{\mathrm{ct}}=12-5=7\) gam.
Vậy \(S=\frac{7}{20} \cdot 100=35\) (g/100 g nước).

Độ tan của \(\mathrm{Na}_2 \mathrm{CO}_3\) trong nước ở \(18^{\circ} \mathrm{C}\) là:
\(S=\frac{m_{c t}}{m_{H_2 0}} \cdot 100=\frac{53}{250} \cdot 100=21,2\)(g/100g nước)

Nồng độ phần trăm được xác định bằng biểu thức:
\(C \%=\frac{m_{c t}}{m_{d d}} \cdot 100 \%\)
Vậy khối lượng \(\mathrm{H}_2 \mathrm{SO}_4\) có trong 20 gam dung dịch \(\mathrm{H}_2 \mathrm{SO}_4 98 \%\) là:
\(m_{c t}=\frac{C \% \cdot m_{d d}}{100 \%}=\frac{98 \% \cdot 20}{100 \%}=19,6(\mathrm{gam})\)

Nồng độ mol được xác định bằng biểu thức: \(C_M=\frac{n}{V} \Rightarrow n=C_M . V\)
a) Số mol urea trong dung dịch A là: \(\mathrm{n}_{(\mathrm{A})}=0,02 \cdot 2=0,04\) (mol).
Số mol urea trong dung dịch \(B\) là: \(\mathrm{n}_{(B)}=0,1\). \(3=0,3\) (mol).
Số mol urea trong dung dịch C là: \(\mathrm{n}_{(\mathrm{C})}=0,04+0,3=0,34\) (mol).
b) Nồng độ mol của dung dịch \(\mathrm{C}\) là: \(C_{M_{(C)}}=\frac{0,34}{5}=0,068(M)\).
Ta có: Nồng độ mol của dung dịch \(A\) < Nồng độ mol của dung dịch \(C<\) Nồng độ mol của dung dịch \(B\).

1. Dùng muối ăn khan pha dung dịch để xác định được chính xác khối lượng chất tan.

2. Dung dịch muối ăn nồng độ 0,9% có thể được dùng với các mục đích khác nhau như:

- Làm thuốc nhỏ mắt, thuốc nhỏ mũi, thuốc nhỏ tai, súc miệng và rửa vết thương, giúp làm sạch, loại bỏ chất bẩn, vi khuẩn, ngăn ngừa viêm nhiễm…

- Dùng làm dịch truyền vào cơ thể để điều trị tình trạng mất nước do một số bệnh lí gây ra như đái tháo đường, viêm dạ dày …