Bài 7: Nồng độ dung dịch

Đại lượng dùng để đánh giá độ đặc, loãng của dung dịch là nồng độ.

- Trong dung dịch muối: chất tan là muối ăn (NaCl); dung môi là nước.
- Trong dung dịch đường: chất tan là đường \(\left(\mathrm{C}_{12} \mathrm{H}_{22} \mathrm{O}_{11}\right)\); dung môi là nước.

Khi hoà tan đường hay muối (chất rắn) vào nước (chất lỏng) sẽ tạo thành nước đường hay nước muối (hỗn hợp đồng nhất).

Do đó có thể gọi nước đường, nước muối là các dung dịch.

Độ tan của một chất trong nước phụ thuộc vào nhiệt độ. Ngoài ra đối với chất khí, độ tan phụ thuộc vào nhiệt độ và áp suất.

- Độ tan của chất rắn sẽ tăng khi tăng nhiệt độ (trừ số ít trường hợp như \(Na_2SO_4\)…)

- Độ tan của chất khí sẽ tăng khi giảm nhiệt độ.

Áp dụng công thức:

\(S=\frac{m_{c t}}{m_{d m}} \times 100=\frac{76,75}{250} \times 100=30,7\) (g/100g nước). 

a) Đường hoặc muối ăn tan tốt trong nước nóng, tan kém trong nước lạnh. Do đó khi pha nước chanh đá, người ta thường hoà tan đường hoặc muối ăn vào nước nóng, sau đó mới cho đá lạnh vào.

b) Độ tan của khí carbon dioxide tăng khi ở áp suất cao. Do đó trong sản xuất nước ngọt có gas, người ta thường nén khí (carbon dioxide) ở áp suất cao.

3 dung dịch của cùng một chất nhưng màu sắc của chúng lại khác nhau do nồng độ của chúng khác nhau.

Công thức tính nồng độ phần trăm của dung dịch:
\(C \%=\frac{m_{c t}}{m_{d d}} \times 100(\%)\)
Để tính nồng độ phần trăm của dung dịch ta cần biết những thông tin:
+ Khối lượng chất tan ( \(\left.\mathrm{m}_{\mathrm{ct}}\right)\);
+ Khối lượng dung dịch ( \(\left.\mathrm{m}_{\mathrm{dd}}\right)\).

Khối lượng dung dịch = khối lượng dung môi + khối lượng chất tan \(=129+21=150\) gam.
Nồng độ phần trăm của dung dịch \(\mathrm{KNO}_3\) thu được là:
\(C \%=\frac{m_{c t}}{m_{d d}} \times 100(\%)=\frac{21}{150} \times 100(\%)=14(\%) .\)

Công thức tính nồng độ mol của dung dịch:

\(C_M=\frac{n}{V_{d d}}\)

Như vậy để tính nồng độ mol của dung dịch cần biết: số mol chất tan và thể tích dung dịch.

Số mol chất tan: \(n_{\mathrm{CuSO}_4}=\frac{16}{160}=0,1(\mathrm{~mol})\);
Đổi \(200 \mathrm{ml}\) = 0,2 lít.
Nồng độ mol của dung dịch \(\mathrm{CuSO}_4\) là:
\(C_M=\frac{n}{V_{d d}}=\frac{0,1}{0,2}=0,5(M)\)

Dụng cụ và hoá chất: 1 ống đong có dung tích 150 mL, đũa thuỷ tinh, cân đồng hồ hoặc cân điện tử, muối ăn, nước cất.
Tính toán:
Số mol chất tan: \(\mathrm{n}_{\mathrm{NaCl}}=0,1 \times 1=0,1(\mathrm{~mol})\);
Khối lượng của 0,1 mol NaCl: \(\mathrm{m}_{\mathrm{NaCl}}=0,1 \times 58,5\) = 5,85 (gam).
Cách pha chế:
- Cân lấy 5,85 gam NaCl cho vào ống đong có dung tích 150 mL.
- Rót từ từ nước cất vào ống đong và khuấy nhẹ cho đủ \(100 \mathrm{~mL}\) dung dịch, ta thu được \(100 \mathrm{~mL}\) dung dịch \(\mathrm{NaCl}\).

Khối lượng muối có trong 1000 kg nước biển là:
\(m_{N a C l}=\frac{1000 \times 3,5}{100}=35(\mathrm{~kg})\)
Gọi x (kg) là khối lượng nước ngọt mà bác nông dân phải thêm vào hồ \((x>0)\).
Khi đó lượng nước trong hồ sau khi đổ nước ngọt là: \(1000+x(\mathrm{~kg})\).
Theo bài ra ta có phương trình:
\(\frac{35}{1000+x} \times 100=1 \Leftrightarrow x=2500 .\)
Vậy bác nông dân phải thêm vào hồ 2500 kg nước ngọt.