Bài 10: Đồ thị quãng đường - thời gian

Mở đầu

53

Theo em làm thế nào để có thể xác định được quãng đường đi được sau những khoảng thời gian khác nhau mà không cần dùng công thức s = vt?

Đáp ánarrow-down-icon

Để xác định được quãng đường đi được sau những khoảng thời gian khác nhau mà không cần dùng công thức s = vt, ta có thể sử dụng đồ thị quãng đường – thời gian.

Câu hỏi

53

Hãy dựa vào Bảng 10.1 để trả lời các câu hỏi sau:

1. Trong 3h đầu, ô tô chạy với tốc độ bao nhiêu km/h?

2. Trong khoảng thời gian nào thì ô tô dừng lại để hành khách nghỉ ngơi?

Gợi ýarrow-down-icon

- Sử dụng dữ liệu bảng 10.1.

- Sử dụng công thức: $$v = \frac{s}{t}$$

Đáp ánarrow-down-icon

1. Trong 3h đầu, ô tô chạy với tốc độ là:

\(v = \frac{s}{t} = \frac{{180}}{3} = 60\left( {km/h} \right)\).

2. Từ số liệu ta thấy, trong khoảng thời gian từ 3h – 4h ô tô dừng lại ở quãng đường 180 km.

Hành động 1

54

Xác định các điểm E và G ứng với các thời điểm 5h và 6h và vẽ các đường nối hai điểm D và E, hai điểm E và G trong Hình 10.2. Nhận xét về các đường nối này.

Đáp ánarrow-down-icon

- Vẽ đồ thị:

- Nhận xét: Các đường nối này là các đường thẳng.

Hành động 2

55

1. Từ đồ thị ở Hình 10.2:

a) Mô tả lại bằng lời chuyển động của ô tô trong 4h đầu.

b) Xác định tốc độ của ô tô trong 3h đầu.

c) Xác định quãng đường ô tô đi được sau 1h30min từ khi khởi hành.

2. Lúc 6h sáng, bạn A đi bộ từ nhà ra công viên để tập thể dục cùng các bạn. Trong 15 min đầu, A đi thong thả được 1000 m thì gặp B. A đứng lại nói chuyện với B trong 5 min. Chợt A nhớ ra là các bạn hẹn mình bắt đầu tập thể dục ở công viên vào lúc 6h30min nên vội vã đi nốt 1000 m còn lại và đến công viên vào đúng lúc 6h30min.

a) Vẽ đồ thị quãng đường – thời gian của bạn A trong suốt hành trình 30 min đi từ nhà đến công viên.

b) Xác định tốc độ của bạn A trong 15 min đầu và 10 min cuối của hành trình.

Gợi ýarrow-down-icon

1. - Dựa vào hình 10.2 để mô tả chuyển động.

- Sử dụng các công thức: \(\left\{ \begin{array}{l}v = \frac{s}{t}\\t = \frac{s}{v}\\s = vt\end{array} \right.\)

2. - Sử dụng các công thức: \(\left\{ \begin{array}{l}v = \frac{s}{t}\\t = \frac{s}{v}\\s = vt\end{array} \right.\)

- Sử dụng kĩ năng vẽ đồ thị.

Đáp ánarrow-down-icon

1. a) Mô tả lại bằng lời chuyển động của ô tô trong 4h đầu:

- Trong 3 giờ đầu: ô tô chuyển động thẳng đều.

- Trong khoảng từ 3h – 4h: ô tô dừng lại sau khi đi được 180 km.

b) Từ đồ thị ta thấy:

- Khi t = 1h thì s = 60 km; t = 2h thì s = 120 km; t = 3h thì s = 180 km.

Suy ra: tốc độ của ô tô trong 3 giờ đầu là \(\frac{s}{t} = \frac{{60}}{1} = \frac{{120}}{2} = \frac{{180}}{3} = 60\left( {km/h} \right)\)

c) Sau 1h 30 min = 1,5h, ô tô đi được quãng đường là:

\(s = v.t = 60.1,5 =\)90km

2. a) Vẽ đồ thị quãng đường – thời gian:

b) Tốc độ của bạn A trong 15 min đầu là:

\({v_1} = \frac{{{s_1}}}{{{t_1}}} = \frac{{1000}}{{15}} = \frac{{200}}{3}\left( {m/ph} \right) = 4\left( {km/h} \right)\)

Tốc độ của bạn A trong 10 min cuối hành trình là:

\({v_2} = \frac{{{s_2}}}{{{t_2}}} = \frac{{2000 - 1500}}{{30 - 20}} = 50\left( {m/ph} \right) = 3\left( {km/h} \right)\)

Vậy trong 15 min đầu bạn A đi với tốc độ 4 km/h, trong 10 min cuối đi với tốc độ 3 km/h.