Bài 5: Kĩ thuật trồng và chăm sóc rừng

Khu vực

Thời gian

Miền Bắc

tháng 2 – tháng 7

Miền Trung

tháng 9 – tháng 12

Miền Nam

tháng 5 – tháng 11

Quy trình

Kĩ thuật

Chuẩn bị

Chọn giống cây phù hợp, chuẩn bị đất trồng (tơi xốp, thoát nước tốt), lựa chọn cây con (khỏe mạnh, không sâu bệnh, đủ rễ).

Kĩ thuật trồng cây

Lựa chọn thời vụ, mật độ và kĩ thuật phù hợp.

Chăm sóc

Tưới nước, bón phân, phòng trừ sâu bệnh, cắt tỉa và vun xới.

Bảo vệ cây rừng

Vùng miền

Thời vụ

Giải thích

Miền bắc

Mùa xuân

Mưa phùn, ẩm ướt, thích hợp cho cây con bén rễ, phát triển.

Mùa xuân hè

Trời mát mẻ, ít mưa, ít sâu bệnh, cây dễ thích nghi và phát triển tốt.

Miền trung

Mùa mưa

Có lượng mưa lớn, giúp cây con sinh trưởng mạnh mẽ. Ẩm độ cao, ít nắng nóng, hạn chế bốc hơi nước, cây dễ sống.

Miền nam

Mùa mưa

Lượng mưa dồi dào, thích hợp cho nhiều loại cây rừng phát triển.

Trồng rừng bằng gieo hạt thẳng

Trồng rừng bằng cây con

Ưu điểm

- Chi phí thấp.

- Tỷ lệ cây sống cao.

- Rễ cây phát triển mạnh.

- Tạo được thảm thực bì đa dạng.

- Thời gian sinh trưởng ngắn.

- Tỷ lệ cây sống cao.

- Cây con ít bị ảnh hưởng bởi sâu bệnh.

Nhược điểm

- Thời gian sinh trưởng dài

- Tỷ lệ nảy mầm thấp

- Cây con dễ bị ảnh hưởng bởi sâu bệnh

- Chi phí cao

- Rễ cây phát triển chưa mạnh

- Có thể ảnh hưởng đến đa dạng sinh học

Quy trình

Mô tả

Chuẩn bị

- Giống cây: Chọn giống cây keo lai phù hợp với điều kiện khí hậu, đất đai và mục đích trồng rừng. Nên chọn cây giống có nguồn gốc rõ ràng, chất lượng tốt.

- Đất trồng: Cây keo lai có thể phát triển trên nhiều loại đất, nhưng thích hợp nhất là đất thịt nhẹ, tơi xốp, thoát nước tốt. Cần cày xới, bón phân lót trước khi trồng.

- Thời vụ trồng: Vụ xuân (tháng 2 - tháng 4) và vụ thu (tháng 8 - tháng 10).

Trồng cây

- Mật độ trồng: 1600 - 2000 cây/ha, hàng cách hàng 3m, cây cách cây 2m.

- Kỹ thuật trồng: Đào hố có kích thước phù hợp với bầu cây con. Đặt cây con vào hố, lấp đất và nén chặt xung quanh gốc cây. Tưới nước cho cây sau khi trồng.

Chăm sóc

- Tưới nước: Tưới nước thường xuyên cho cây, đặc biệt là vào mùa khô. Lượng nước tưới tùy thuộc vào loại cây, thời tiết và điều kiện đất đai.

- Bón phân: Bón phân theo từng giai đoạn phát triển của cây. Sử dụng các loại phân bón phù hợp với từng loại cây.

- Phòng trừ sâu bệnh: Thường xuyên kiểm tra, phát hiện và phòng trừ sâu bệnh kịp thời. Sử dụng các biện pháp phòng trừ sâu bệnh tổng hợp, ưu tiên biện pháp sinh học.

- Cắt tỉa, vun xới: Cắt tỉa cành, nhánh để tạo tán cây đẹp, thông thoáng. Vun xới đất quanh gốc cây để giúp cây phát triển tốt.

Hình

Tên

Ý nghĩa

Hình 5.2.a

Bón phân thúc

Giúp nâng cao độ phì nhiêu của đất và khả năng sinh trưởng, phát triển của rừng, nâng cao sản lượng và chất lượng sản phẩm thu hoạch.

Hình 5.2.b

Tỉa cành, tỉa thưa

Nâng cao hiệu quả quá trình trao đổi chất, cây sinh trưởng nhanh, giảm khuyết tật, nâng cao chất lượng gỗ,...

Hình 5.2.c

Tưới nước

Giúp nâng cao tỉ lệ sống và khả năng sinh trưởng, phát triển của cây rừng.

Hình 5.2.d

Làm cỏ, vun xới

Làm cho đất tơi xốp, tăng khả năng thấm nước, trừ cỏ dại cạnh tranh thức ăn với cây rừng và phá bỏ nơi ẩn nấp của sâu bệnh hại.

Vùng

Thời vụ

Miền Bắc

mùa xuân hoặc mùa xuân hè (tháng 2 – tháng 7)

Miền Trung

mùa mưa (tháng 9 – tháng 12)

Miền Nam

mùa mưa (tháng 5 – tháng 11)

Vùng miền

Thời vụ

Giải thích

Miền bắc

Mùa xuân

Mưa phùn, ẩm ướt, thích hợp cho cây con bén rễ, phát triển.

Mùa xuân hè

Trời mát mẻ, ít mưa, ít sâu bệnh, cây dễ thích nghi và phát triển tốt.

Miền trung

Mùa mưa

Có lượng mưa lớn, giúp cây con sinh trưởng mạnh mẽ. Ẩm độ cao, ít nắng nóng, hạn chế bốc hơi nước, cây dễ sống

Miền nam

Mùa mưa

Lượng mưa dồi dào, thích hợp cho nhiều loại cây rừng phát triển.

Phương pháp

Mô tả

Ưu điểm

Nhược điểm

Trồng rừng bằng hạt

+ Chọn hạt giống: Chọn hạt giống có nguồn gốc rõ ràng, đảm bảo chất lượng tốt, phù hợp với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng của khu vực trồng.

+ Làm đất: Xử lý đất tơi xốp, dọn dẹp cỏ dại, cành cây, tạo hố trồng.

+ Gieo hạt: Gieo hạt trực tiếp vào hố đã chuẩn bị, lấp đất nhẹ nhàng và tưới nước giữ ẩm.

+ Chăm sóc: Tưới nước thường xuyên, theo dõi sự phát triển của cây con, bón phân, vun xới, phòng trừ sâu bệnh.

+ Chi phí thấp hơn so với trồng bằng cây con.

+ Tỷ lệ cây sống cao do cây con thích nghi tốt với điều kiện môi trường.

+ Có thể áp dụng cho những khu vực có địa hình phức tạp, khó vận chuyển cây con.

+ Thời gian sinh trưởng của cây dài hơn so với trồng bằng cây con.

+ Tỷ lệ cây chết cao hơn trong giai đoạn đầu do cây con yếu ớt.

+ Khó kiểm soát chất lượng cây con do gieo hạt trực tiếp.

Trồng rừng bằng cây con

+ Chọn cây con: Chọn cây con có bầu đất nguyên vẹn, rễ cây phát triển tốt, không sâu bệnh.

+ Làm đất: Xử lý đất tơi xốp, dọn dẹp cỏ dại, cành cây, tạo hố trồng.

+ Trồng cây: Đặt cây con vào hố đã chuẩn bị, lấp đất nhẹ nhàng và tưới nước giữ ẩm.

+ Chăm sóc: Tưới nước thường xuyên, theo dõi sự phát triển của cây con, bón phân, vun xới, phòng trừ sâu bệnh.

+ Thời gian sinh trưởng của cây ngắn hơn so với trồng bằng hạt.

+ Tỷ lệ cây sống cao do cây con đã phát triển khỏe mạnh.

+ Dễ dàng kiểm soát chất lượng cây con.

+ Chi phí cao hơn so với trồng bằng hạt.

+ Khó vận chuyển cây con đến những khu vực có địa hình phức tạp.

Quy trình

Mô tả

Làm cỏ, vun xới

+ Định kì 3 năm liên tục sau khi trồng. Số lần làm coe, vun xới trong năm tùy thuộc tình hình cụ thể.

+ Thời điểm làm cỏ, vun xới tốt nhất là ngay trước thời kì cỏ dại sinh trưởng mạnh nhất hoặc trước khi bón phân thúc.

+ Có thể làm toàn diện hoặc làm cục bộ. Phương thức toàn diện áp dụng cho địa hình bằng phẳng và cục bộ áp dụng cho địa hình dốc.

Bón phân thúc

+ Loại phân bón, liều lượng, thời gian và phương pháp tùy thuộc vào nhân tố cụ thể như: điều kiện lập địa, loài cây, giai đoạn sinh trưởng và phát triển của cây.

Tưới nước

+ Lượng nước, số lần căn cứ vào đặc điểm phân bố nông – sâu của hệ rễ, quy luật sinh trưởng của loài cây trong từng năm, từng giai đoạn tuổi và điều kiện lập địa để quyết định.

Tỉa dặm, tỉa thưa

+ Dùng kéo, dao,... cắt bỏ các cành phía dưới 1/3 chiều dài của tán cây. Tiến hành vào mùa khô, thời tiết khô ráo.

Trồng dặm

+ Sau khi trồng 20-30 ngày phải kiểm tra tỉ lệ sông. Nếu đạt dưới 85% phải trồng dặm. Nếu trên 85%, chỉ trồng dặm ở những nơi cây chết tập trung, kĩ thuật trồng dặm như trồng chính.

Thời vụ

Kĩ thuật trồng

+ Vụ xuân: Trồng từ tháng 2 đến tháng 4, trước mùa mưa.

+ Vụ thu: Trồng từ tháng 8 đến tháng 10, sau mùa mưa.

+ Chọn giống: Chọn giống keo lai phù hợp với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng của khu vực trồng.

+ Làm đất: Xử lý đất tơi xốp, dọn dẹp cỏ dại, cành cây, tạo hố trồng.

+ Kích thước hố: Hố có kích thước 40x40x40 cm.

+ Trồng cây: Đặt cây con vào hố đã chuẩn bị, lấp đất nhẹ nhàng và tưới nước giữ ẩm.

+ Mật độ trồng: 1.600 - 2.000 cây/ha.