56
Trình bày khái niệm về phân bón và vai trò của phân bón đối với trồng trọt.
- Phân bón là sản phẩm có chức năng cung cấp chất dinh dưỡng hoặc có tác dụng cải tạo đất để làm tăng năng suất, chất lượng cho cây trồng.
- Vai trò của phân bón:
+ Giúp cây trồng sinh trưởng và phát triển tốt, nâng cao năng suất và chất lượng nông sản, làm tăng thu nhập và lợi nhuận cho người sản xuất.
+ Có tác dụng cải tạo đất.
56
Nêu đặc điểm của một số loại phân bón phổ biến. So sánh ưu, nhược điểm của phân bón hóa học, phân bón hữu cơ và phân bón vi sinh.
1. Phân bón hóa học:
- Đặc điểm: Phân bón hóa học được sản xuất công nghiệp từ các chất hoá học như nitrat, phosphate và kali. Chúng có thể cung cấp dinh dưỡng cho cây trồng nhanh chóng và hiệu quả.
- Ưu điểm:
+Cung cấp dinh dưỡng tức thì cho cây trồng.
+Dễ sử dụng và kiểm soát lượng dinh dưỡng được cung cấp.
+Hiệu quả trong việc tăng sản lượng cây trồ
+Giá thành thường rẻ và dễ tiếp cận.
- Nhược điểm:
+Có thể gây ra sự phụ thuộc vào phân bón và làm giảm tính đa dạng sinh học của đất.
+Có thể gây ô nhiễm môi trường nếu không sử dụng đúng cách.
2. Phân bón hữu cơ:
- Đặc điểm: Phân bón hữu cơ được sản xuất từ các nguồn chất liệu tự nhiên như phân gia súc, tro cây, rơm rạ, vỏ cây, vv. Chúng chứa các chất dinh dưỡng tự nhiên và tạo ra một môi trường tốt cho vi sinh vật trong đất.
- Ưu điểm:
+Cung cấp các chất hữu cơ và vi sinh vật có lợi cho đất.
+Cải thiện cấu trúc đất, tăng khả năng giữ nước và thông thoáng của đất.
+Giảm sự phụ thuộc vào phân bón hóa học và làm tăng tính bền vững của hệ thống canh tác.
- Nhược điểm:
+Tốn thời gian để phân giải chất hữu cơ thành dạng dinh dưỡng sẵn có cho cây trồng.
+Không cung cấp dinh dưỡng tức thì như phân bón hóa học.
+Có thể khó kiểm soát lượng dinh dưỡng được cung cấp.
3. Phân bón vi sinh:
- Đặc điểm: Phân bón vi sinh chứa các loại vi khuẩn, nấm hoặc các loại vi sinh vật có lợi khác. Chúng giúp duy trì hoặc tái thiết kế một môi trường đất giàu vi sinh để tăng hiệu suất cây trồng.
- Ưu điểm:
+Cung cấp vi sinh vật có lợi giúp cải thiện sự phân giải dinh dưỡng và tăng khả năng hấp thụ dinh dưỡng của cây trồng.
+Tăng tính bền vững của đất và khả năng chống lại các bệnh hại.
+ Giảm sự phụ thuộc vào phân bón hóa học và làm tăng tính đa dạng sinh học của đất.
- Nhược điểm:
+Thời gian để vi sinh vật hoạt động và hiệu quả không tức thì như phân bón hóa học.
+Đòi hỏi kiến thức kỹ thuật cao để áp dụng hiệu quả.
*Tùy thuộc vào mục tiêu canh tác, điều kiện môi trường và yêu cầu dinh dưỡng, người nông dân có thể lựa chọn loại phân bón phù hợp hoặc kết hợp sử dụng các loại phân bón để tối ưu hiệu suất cây trồng.
56
So sánh biện pháp sử dụng và bảo quản các loại phân bón hóa học, phân bón hữu cơ và phân bón vi sinh.
So sánh | Phân bón hóa học | Phân bón hữu cơ | Phân bón vi sinh | |
|---|---|---|---|---|
Biện pháp sử dụng | Giống nhau | Dùng để bón lót | ||
| Khác nhau | - Bón thúc - Phân lân dùng bón lót - Bón vôi để cải tạo đất | - Không bón thúc - Phối hợp phân bón vô cơ và chú ý công thức luân canh. | - Bón sau thu hoạch cho cây dài ngày - Trộn hoặc tẩm vào hạt, rễ cây trước khi gieo trồng. | |
Biện pháp bảo quản | Giống nhau | Đảm bảo giữ đầy đủ chất dinh dưỡng trong phân | ||
| Khác nhau | Đảm bảo chống ẩm, chống lẫn lộn, chống acid, chống nóng | Bảo quản tại chuồng hoặc ủ thành đống dùng bùn trát kín | Không nên dự trữ phân vi sinh vì đây là sinh vật sống. | |
56
Nêu nguyên lí chung sản xuất phân bón vi sinh. Trình bày các bước sản xuất phân bón vi sinh cố định đạm, phân bón vi sinh chuyển hóa lân và phân bón vi sinh phân giải chất hữu cơ.
- Nguyên lí chung: Nhân giống vi sinh vật đặc hiệu (vi sinh vật cố định đạm, vi sinh vật chuyển hóa lân, vi sinh vật phân giải hữu cơ), sau đó trộn với chất nền (vi dụ: than bùn) để tạo ra phân bón vi sinh.
- Các bước sản xuất phân bón vi sinh cố định đạm:
- Các bước sản xuất phân bón vi sinh chuyển hóa lân:
- Các bước sản xuất phân bón vi sinh phân giải chất hữu cơ:
56
Quan sát và nêu những điểm chưa hợp lí trong bảo quản, sử dụng phân bón ở gia đình, địa phương em; đề xuất giải pháp để khắc phục những điểm chưa hợp lí đó.
*Có một số điểm chưa hợp lí:
1. Sử dụng quá nhiều phân bón: Một số người có thể sử dụng quá nhiều phân bón, gây ra hiện tượng rửa trôi và ô nhiễm nguồn nước.
2. Sử dụng phân bón không đúng cách: Nếu không tuân thủ hướng dẫn sử dụng phân bón, người dùng có thể gây ra sự cân nhắc không cần thiết hoặc sử dụng phân bón không đúng loại cho cây trồng cụ thể.
3. Thiếu kiến thức về phân bón hữu cơ: Một số người chưa nhận thức đầy đủ về lợi ích của phân bón hữu cơ và cách sử dụng chúng một cách hiệu quả.
4. Lưu trữ không đúng cách: Phân bón thường được lưu trữ trong những nơi không thích hợp, như trong nhà, gần nguồn nước hoặc tiếp xúc với ánh nắng mặt trời. Điều này có thể làm giảm hiệu quả của phân bón và gây ô nhiễm môi trường.
*Để khắc phục những điểm chưa hợp lí:
1. Giáo dục và tăng cường nhận thức: Tổ chức các buổi tập huấn, hội thảo hoặc chiếu phim để giới thiệu về cách sử dụng phân bón một cách bền vững và hiệu quả.
2. Sử dụng phân bón hữu cơ: Khuyến khích việc sử dụng phân bón hữu cơ, như phân bón từ phân gia súc, phân bón xanh và phân bón tự nhiên, để giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường.
3. Quản lý sử dụng phân bón: Hướng dẫn người dùng về liều lượng và cách sử dụng phân bón phù hợp, để tránh lãng phí và ô nhiễm môi trường.
4. Sử dụng kỹ thuật trồng cây bền vững: Khuyến khích việc sử dụng kỹ thuật trồng cây bền vững như trồng xen canh, trồng cây phủ đất và sử dụng phân bón tự nhiên để tăng cường sự sinh thái và giảm nhu cầu sử dụng phân bón hóa học.
5. Tạo ra chương trình tái chế phân bón: Khuyến khích việc tái chế phân bón từ chất thải hữu cơ như rơm, lá cây và bã cà phê để giảm thiểu lượng phân bón hóa học cần sử dụng.
