Bài 11: Khái niệm và vai trò của giống cây trồng

Giống cây trồng là một quần thể cây trồng có thể phân biệt được với quần thể cây trồng khác thông qua sự biểu hiện ít nhất là một đặc tính và di truyền được cho đời sau; đồng nhất về hình thái, ổn định qua các chu kì nhân giống; có giá trị canh tác, giá trị sử dụng; bao gồm giống cây nông nghiệp, giống cây dược liệu, giống cây cảnh và giống nấm ăn.

Vai trò của giống cây trồng đối với trồng trọt:

- Giống quy định năng suất và chất lượng cây trồng.

- Giống tốt giúp tăng năng suất và chất lượng nông sản.

- Giống tốt giúp tăng khả năng kháng sâu, bệnh, tăng khả năng chống chịu với các điều kiện bất lợi của môi trường.

- Các giống mới ngắn ngày còn giúp tăng vụ và thay đổi cơ cấu cây trồng, nhờ đó nâng cao sản lượng và giá trị kinh tế trên một đơn vị diện tích trồng trọt.

Một số giống cây trồng phổ biến và những đặc điểm nổi bật của chúng: 

1. Lúa: Lúa là một trong những loại cây trồng quan trọng nhất trên thế giới. Nó có khả năng sinh sản cao và cung cấp nguồn lương thực chính cho nhiều quốc gia. Các giống lúa khác nhau có thể có sự khácnhau về kích thước, màu sắc và khả năng chịu hạn. 

2. Ngô: Ngô là loại cây được trồng rộng rãi để thu hoạch hạt ngô và sử dụng trong công nghiệp lương thực và công nghiệp hàng tiêu dùng. Có các giống ngô được phát triển để có hạt to, ít bệnh tật hoặc khácnhau về màu sắc của hạt. 

3. Đậu: Đậu là loại cây thuộc họ Fabaceae, mang lại lợi ích quan trọng cho việc cung cấp protein trong khẩu phần ăn hàng ngày của con người. Có nhiều giống đậu khác nhau, bao gồm đậu xanh, đậu đỏ và đậu tương. 

4. Cà chua: Cà chua là một loại cây trồng quan trọng trong ngành nông nghiệp và được sử dụng rộng rãi trong ẩm thực. Có các giống cà chua có kích thước, hình dạng và màu sắc khác nhau, từ cà chua biển xanh nhỏ cho tới cà chua to và mọng nước. 

5. Bắp cải: Bắp cải là loại cây thuộc họ Brassicaceae, có lá xanh non hoặc lá xoăn với thân cao. Nó được trồng để thu hoạch các phần của cây như lá, cuống hoa hay rễ để sử dụng trong ẩm thực.

- Giống bản địa hay giống địa phương là một thuật ngữ trong địa lý sinh vật chỉ về một loài được định nghĩa là có nguồn gốc (hoặc gốc gác địa phương) trong một khu vực nhất định hoặc hệ sinh thái nếu có sự hiện diện của chúng trong khu vực, là kết quả của quá trình tiến hóa tự nhiên và không có sự can thiệp của con người.

- Giống nhập nội là loại cây trồng được nhập vào một nước hay một vùng, nơi mà trước đó chúng chưa từng sinh sống. Nếu sau khi nhập nội, các cây này sinh trưởng dễ dàng trong điều kiện mới, không làm thay đổi cấu trúc di truyền của cây trồng đó, thì người ta gọi đó là sự tự nhiên hoá. 

- Giống lai là giống sử dụng phương pháp cho phép ghép đôi giao phối giữa các cá thể khác giống nhằm tạo ra con lai mang những tính trạng mới, tốt hơn bố mẹ.

Vai trò của giống cây trồng trong trồng trọt:

- Làm tăng năng suất

- Tăng chất lượng nông sản

- Tăng vụ

- Thay đổi cơ cấu cây trồng

Giống cây trồng là một quần thể cây trồng có thể phân biệt được với quần thể cây trồng khác thông qua sự biểu hiện ít nhất là một đặc tính và di truyền được cho đời sau; đồng nhất về hình thái, ổn định qua các chu kì nhân giống; có giá trị canh tác, giá trị sử dụng; bao gồm giống cây nông nghiệp, giống cây dược liệu, giống cây cảnh và giống nấm ăn.

Vai trò của giống cây trồng:

- Giống quy định năng suất và chất lượng cây trồng.

- Giống tốt giúp tăng năng suất và chất lượng nông sản

- Giống tốt giúp tăng khả năng kháng sâu, bệnh, tăng khả năng chống chịu với các điều kiện bất lợi của môi trường

- Các giống mới ngắn ngày còn giúp tăng vụ và thay đổi cơ cấu cây trồng, nhờ đó nâng cao sản lượng và giá trị kinh tế trên một đơn vị diện tích trồng trọt.

*Khảo sát:

+ Tiến hành điều tra khảo sát địa phương: Thu thập thông tin từ nông dân, hợp tác xã, trường học nông nghiệp hoặc các cơ quan chuyên môn địa phương để tìm hiểu về các loại cây được trồng tại địa phương.

+ Phân loại các giống cây trồng: dựa trên thông tin thu thập được, em có thể phân loại các cây giống trồng thành nhóm cây chính và nhóm cây phụ trợ.

+ Đánh giá hiệu quả và tiềm năng của từng giống cây trồng: Xem xét sự phù hợp của các giống cây trồng trong công việc đáp ứng nhu cầu thị trường, chống chịu thời tiết, năng suất, giá trị kinh tế và khả năng cơ cấu mùa nhiệm vụ.

+ Tìm hiểu về các giống cây trồng mới: Nghiên cứu và khảo sát về các giống cây trồng mới, có khả năng chịu chập chờn thời tiết, kháng bệnh và có khả năng đáp ứng nhu cầu thị trường.

+ Đề xuất phương án cơ cấu mùa vụ hợp lý: dựa trên thông tin thu thập và đánh giá các giống cây trồng, em có thể đề xuất phương án cơ cấu mùa vụ nhằm mục đích tối ưu hóa việc sử dụng đất, tăng thu nhập cho nông dân và phù hợp với điều kiện thời tiết địa phương.

* Một số phương án giúp cơ cấu mùa vụ hợp lý có thể bao gồm:

+ Đa dạng hóa các giống cây trồng: Giữ nhiều loại cây trên đồng ruộng để tận dụng các loại đất và điều kiện thực vật khác nhau.

+ Chuyển đổi sang giống cây trồng mới: Đánh giá và áp dụng giống cây trồng mới có khả năng đáp ứng nhu cầu thị trường, tăng năng suất và kháng bệnh.

+ Điều chỉnh suất đầu tư và phân bổ vốn: Đánh giá và thay đổi suất đầu tư và phân bổ vốn cho từng mùa vụ dựa trên hiệu quả kinh tế và khả năng của các giống cây trồng.

+ Tạo ra các cơ chế hỗ trợ: Tổ chức đào tạo, tư vấn và cung cấp hỗ trợ cho nông dân về các phương pháp trồng trọt hiệu quả và quản lý cây trồng.

+ Xây dựng các hợp tác xã nông nghiệp: Hợp tác xã có thể giúp đảm bảo nguồn cung cấp giống cây trồng hiệu quả, tăng khả năng cạnh tranh và phát triển thị trường cho cây trồng địa phương.