Bài 10: Không khí và bảo vệ môi trường không khí

Bài 10.1

Chất nào sau đây chiếm tỉ lệ thể tích lớn nhất trong không khí?

A.Oxygen.

B. Hydrogen.

C. Nitrogen.

D. Carbon dioxide

Gợi ýarrow-down-icon

- Không khí là hỗn hợp khí có thành phần xác định với tỉ lệ gần đúng về thể tích:

 + 21% oxygen

 + 78% nitrogen

 + 1% còn lại là carbon dioxide, hơi nước và một số chất khí khác

Đáp ánarrow-down-icon

Nitrogen chiếm khoảng 78% thể tích không khí

=>  Đáp án C

Bài tập 10.2

Thành phần nào của không khí là nguyên nhân chủ yếu gây ra hiệu ứng nhà kính?

A. Oxygen.

B. Hidrogen.

C. Carbon dioxide.

D. Nitrogen.

Gợi ýarrow-down-icon

Chất gây ô nhiễm không khí: tro bay, khói, bụi, khí thải ra môi trường như carbon monoxide, carbon dioxide, sulfur dioxide và các nitrogen oxide.

Đáp ánarrow-down-icon

Carbon dioxide là nguyên nhân chính gây ra hiệu ứng nhà kính

=>  Đáp án C 

Bài tập 10.3

Thành phần nào sau đây không được sinh ra từ quá trình đốt nhiên liệu hóa thạch?

A. Carbon dioxide.

B. Oxygen.

C. Chất bụi

D. Nitrogen.

Gợi ýarrow-down-icon

Đốt nhiên liệu hóa thạch chủ yếu sinh ra các khí làm ô nhiễm môi trường

Đáp ánarrow-down-icon

Oxygen là chất khí không gây ô nhiễm môi trường

=>  Đáp án B

Bài tập 10.4

Chất nào sau đây chiếm khoảng 0,03 % thể tích không khí?

A. Nitrogen.

B. Oxygen.

C. Sulfur dioxide.

D. Carbon dioxide.

Gợi ýarrow-down-icon

- Không khí là hỗn hợp khí có thành phần xác định với tỉ lệ gần đúng về thể tích:

+ 21% oxygen

+ 78% nitrogen

+ 1% còn lại là carbon dioxide, hơi nước và một số chất khí khác

Đáp ánarrow-down-icon

A: nitrogen chiếm 78%

B: oxygen chiếm 21%

C: sulfur dioxide chiếm phần trăm rất nhỏ

D: carbon dioxide + hơi nước chiếm 1%

=>  Đáp án D

Bài tập 10.5

Người và động vật khi hô hấp hay quá trình đốt nhiên liệu đều lấy oxygen và nhả khí carbon dioxide ra môi trường không khí.

a) Nhờ quá trình nào trong tự nhiên mà nguồn oxygen trong không khí được bù lại, không bị hết đi?

b) Nếu chúng ta đốt quá nhiều nhiên liệu thì môi trường sống của người và động vật khác sẽ ảnh hưởng như thế nào?

Gợi ýarrow-down-icon

a) Quá trình quang hợp

b) - Đốt nhiên liệu làm tốn khí oxygen 

     - Tạo ra nhiều khí carbon dioxide

Đáp ánarrow-down-icon

a) Nhờ quá trình quang hợp của cây xanh. Trong quá trình quang hợp, cây xanh lấy khí carbon dioxide và nhả ra oxygen nên có tác dụng làm giảm carbon dioxide và tăng oxygen trong môi trường.

b) Nếu đốt nhiều nhiên liệu sẽ sử dụng mất quá nhiều oxygen đồng thời sinh ra nhiều khí carbon dioxide và khí thải độc hại khác. Do đó, tỉ lệ khí carbon dioxide và khí thải độc hại tăng cao, oxygen giảm sâu nên sẽ ảnh hưởng rất nghiêm trọng tới sức khoẻ con người và động vật khác.

Bài tập 10.6

Với mục đích chứng minh sự có mặt của hơi nước, carbon dioxide và oxygen trong không khí bạn An đã làm các thí nghiệm như sau:

 Thí nghiệm 1: Bạn lấy một cốc nước đá bỏ trên mặt bàn khô.

 Thí nghiệm 2: Bạn lấy một cốc nước vôi trong để trên mặt bàn.

 Thí nghiệm 3: Bạn lấy một cây nến đốt cháy rồi để trên bàn.

Theo em, các thí nghiệm trên nhằm mục đích xác định chất gi? Giải thích lí do lựa chọn.

Gợi ýarrow-down-icon

Thí nghiệm 1: hơi nước gặp lạnh bị ngưng tụ

Thí nghiệm 2: carbon dioxide làm vẩn đục nước vôi trong

Thí nghiệm 3: oxygen duy trì sự cháy

Đáp ánarrow-down-icon

 - Thí nghiệm 1: xác minh có hơi nước trong không khí. Khi bỏ cốc nước đá ra mặt bàn khô, một lát thấy nước ngưng tụ bên ngoài cốc chứng tỏ hơi nước trong không khí khi gặp lạnh đã ngưng tụ lại.

 - Thí nghiệm 2: xác minh trong không khí có carbon dioxide. Khi bỏ cốc nước vôi trong trên bàn, một thời gian sau cốc nước vôi trong bị đục chứng tỏ trong không khí có carbon dioxide vì carbon dioxide làm đục nước vôi trong.

 - Thí nghiệm 3: xác minh trong không khí có oxygen. Khi đặt cây nến đang cháy trên bàn mà nó vẫn tiếp tục cháy nghĩa là trong không khí phải có oxygen. Nếu không có oxygen thì nến sẽ tắt ngay.

Bài tập 10.7

Khi nào thì môi trường không khí được xem là bị ô nhiễm?

A. Khi xuất hiện thêm chất mới vào thành phần không khí.

B. Khi thay đổi tỉ lệ % các chất trong môi trường không khí.

C. Khi thay đổi thành phần, tỉ lệ các chất trong môi trường không khí và gây ảnh hưởng đến sức khoẻ con người và các sinh vật khác.

D. Khi tỉ lệ % các chất trong môi trường không khí biến động nhỏ quanh tỉ lệ chuẩn.

Gợi ýarrow-down-icon

Ô nhiễm không khí là sự thay đổi các thành phần của không khí do khói, bụi, hơi hoặc các khí lạ, gây ảnh hưởng đến sức khỏe con người

Đáp ánarrow-down-icon

Ô nhiễm không khí là có sự thay đổi thành phần, tỉ lệ và gây ảnh hưởng đến sức khỏe con người

=>  Đáp án C

Bài tập 10.8

Hoạt động nông nghiệp nào sau đây không làm ô nhiễm môi trường không khí?

A. Đốt rơm rạ sau khi thu hoạch.

B. Tưới nước cho cây trồng.

C. Bón phân tươi cho cây trồng.

D. Phun thuốc trừ sâu đề phòng sâu bọ phá hoại cây trồng.

Gợi ýarrow-down-icon

Hoạt động gây ô nhiễm không khí là tạo ra khí thải độc hại ra ngoài môi trường

Đáp ánarrow-down-icon

A: Đốt rơm gây ra khói bụi

B: Tưới nước không thải ra khí độc

C: Bón phân gây mùi khó chịu cho không khí

D: Phun thuốc trừ sâu làm thải khí độc hại ra môi trường

=>  Đáp án B

Bài tập 10.9

Hoạt động của ngành kinh tế nào ít gây ô nhiễm môi trường không khí nhất?

A. Sản xuất phần mềm tin học.

B. Sản xuất nhiệt điện.

C Du lịch.

D. Giao thông vận tải.

Gợi ýarrow-down-icon

Hoạt động gây ô nhiễm không khí là tạo ra khí thải độc hại ra ngoài môi trường

Đáp ánarrow-down-icon

A: Ít thải ra khí độc hại ra môi trường

B:  Đốt nhiên liệu thải ra khí sulfur dioxide, nitrogen oxide gây ô nhiễm

C: Du lịch sử dụng các phương tiện đi lại: máy bay, ô tô, tàu hỏa...sinh ra khói bụi

D: Gây ra khói bụi gây ô nhiễm

=>  Đáp án A

Bài tập 10.10

Phương tiện giao thông nào sau đây không gây hại cho mới trường không khi?

A. Máy bay.

B. Ô tô.

C. Tàu hoả.

D. Xe đạp.

Gợi ýarrow-down-icon

Phương tiện không tạo ra các khí độc, không có sự đốt cháy nhiên liệu

Đáp ánarrow-down-icon

A: đốt cháy nhiên liệu, tạo ra khí thải

B: đốt cháy nhiên liệu, tạo nhiều khói bụi

C: đốt cháy nhiên liệu

D: không cần đốt cháy nhiên liệu, không tạo ra khói bụi

=>  Đáp án D

Bài tập 10.11

Hãy liệt kê các hoạt động thường ngày của bản thân có thể gây ra nhiễm môi trường không khí

Gợi ýarrow-down-icon

Các hoạt động tạo ra khí thải độc hại ra không khí

Đáp ánarrow-down-icon

- Các hoạt động thường ngày của bản thân có thể gây ra nhiễm môi trường không khí:

  + Ra ngoài không tắt điện

  + Xả rác bừa bãi

  + Đốt rác

  + Thường xuyên sử dụng bao bì nilon

Bài tập 10.12

Hãy nêu các biện pháp em đã làm hoặc đang làm hoặc sẽ làm để bảo vệ môi trường không khí.

Gợi ýarrow-down-icon

- Để bảo vệ môi trường không khí cần phải thực hiện các biện pháp nhằm giảm thiểu chất gây ô nhiễm:

+ Di chuyển các cơ sở sản xuất công nghiệp, thủ công nghiệp ra xa thành phố và khu dân cư. Thay thế máy móc, dây chuyền công nghệ sản xuất bằng công nghệ hiện đại ít gây ô nhiễm

+ Xây dựng hệ thống xử lí khí thải

+ Sử dụng nguồn nguyên liệu sạch thay thế than đá, dầu mỏ… để giảm thiểu khí carbon monoxide và carbon dioxide khi đốt cháy

+ Giảm phương tiện giao thông cá nhân, tang cường đi bộ, xe đạp, phương tiện công cộng

+ Trồng nhiều cây xanh

+ Tuyên truyền, vận động, nâng cáo thức cộng đồng về vấn để bảo vệ môi trường

+ Lắp đặt các trạm theo dõi tự động môi trường không khí, kiểm soát khí thải ô nhiễm

+ Hạn chế các nguồn gây ô nhiễm không khí như xây dựng, khai thác đá vôi…

Đáp ánarrow-down-icon

- Biện pháp em đã làm hoặc đang làm hoặc sẽ làm để bảo vệ môi trường không khí:

  + Vứt rác đúng nơi quy định

  + Hạn chế đốt rác

  + Trồng cây xanh quanh nhà

  + Hạn chế di chuyển bằng các phương tiện gây ô nhiễm: xe máy, ô tô…

Bài tập 10.13

Không khí trong lành sẽ đảm bảo cho con người có sức khoẻ tốt nhất.

a) Không khí có thành phần như thế nào thì được xem là không khí trong lành?

b) Nếu không khí không trong lành thì sẽ gây những tác hại gì đối với con người?

c) Làm thế nào để bảo vệ không khí trong lành?

d) Hãy vẽ một bức tranh tuyên truyền về vai trò của bảo vệ không khí trong lành?

Gợi ýarrow-down-icon

a) Thành phần các chất khí có sẵn được duy trì ổn định

b) Ảnh hưởng xấu đến sức khỏe con người và cảnh quan thiên nhiên

c) Hạn chế phát sinh khí thải, tích cực trồng cây xanh

Đáp ánarrow-down-icon

a) Không khí trong lành là không khí mà thành phần các chất khí có sẵn được duy trì ổn định và không xuất hiện thêm các thành phần mới trong không khí.

b) Nếu không khí không trong lành sẽ gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khoẻ con người. Có thể gây bệnh về đường hô hấp hoặc nhiều bệnh khác. Ngoài ra, không khí không trong lành còn ảnh hướng tới các quá trình sản xuất, ảnh hướng tới hoạt động kinh tế của con người.

c) Bảo vệ không khí trong lành:

 - Hạn chế phát sinh khí thải ra môi trường bằng cách sử dụng các công nghệ tiên tiến, ít phát sinh khí thải.

 - Sử dụng các quy trình sản xuất ít phát sinh khí thải, xử lý tốt khí thải trước khi thải ra môi trường.

 - Hạn chế sử dụng năng lượng hoá thạch.

-  Tích cực trồng cây xanh và bảo vệ rừng.

d) Học sinh tự vẽ

Bài tập 10.14

Biểu hiện nào sau đây không phải là biểu hiện của sự ô nhiễm môi trường?

A. Không khí có mùi khó chịu.

B. Da bị kích ứng, nhiễm các bệnh đường hô hấp.

C. Mưa axit, bầu trời bị sương mù cả ban ngày.

D. Buổi sáng mai thường có sương đọng trên lá.

Gợi ýarrow-down-icon

- Biểu hiện của không khí bị ô nhiễm

+ Có mùi khó chịu

+ Giảm tầm nhìn

+ Da, mắt bị kích ứng, nhiễm các bệnh đường hô hấp

+ Có một số hiện tượng thời tiết cực đoan: sương mù giữa ban ngày, mưa acid…

Đáp ánarrow-down-icon

- Biểu hiện của không khí bị ô nhiễm

+ Có mùi khó chịu

+ Giảm tầm nhìn

+ Da, mắt bị kích ứng, nhiễm các bệnh đường hô hấp

+ Có một số hiện tượng thời tiết cực đoan: sương mù giữa ban ngày, mưa acid…

Đáp án D

Bài tập 10.15

Sử dụng năng lượng nào gây ô nhiễm môi trường không khí nhiều nhất?

A. Điện gió.

B. Điện mặt trời.

C. Nhiệt điện.

D. Thuỷ điện.

Gợi ýarrow-down-icon

Các nguồn năng lượng tự nhiên sẽ ít gây ô nhiễm môi trường

Đáp ánarrow-down-icon

A: năng lượng tự nhiên

B: năng lượng tự nhiên

C: năng lượng nhân tạo, phải đốt than, dầu… tạo nhiều khí độc

D: năng lượng tự nhiên

=>  Đáp án C

Bài tập 10.16

Cho các hình ảnh dưới đây:

a) Em hãy chỉ ra từng nguyên nhân cụ thế gây ô nhiễm môi trường không khí thông qua các hình ảnh trên.

b) Em hãy đề xuất một số biện pháp để hạn chế ô nhiễm không khí thông qua các hình ảnh trên

Gợi ýarrow-down-icon

 Dựa vào hình ảnh để chỉ ra nguyên nhân và giải pháp

Đáp ánarrow-down-icon

a) Nguyên nhân gây ô nhiễm không khí thể hiện qua các hình

Hình 1, hình 5 => Ô nhiễm do khí thải công nghiệp.

Hình 2 => Ô nhiễm bụi.

Hình 3, 6 => Ô nhiễm do khí thải của phương tiện giao thông,

Hình 4: Ô nhiễm do đốt rác thải sinh hoạt

b) Biện pháp hạn chế ô nhiễm:

- Ô nhiễm do khí thải công nghiệp,

  + Sử dụng các quy trình công nghệ giảm phát sinh khí thải.

  + Các nhà máy tăng cường sử dụng năng lượng điện.

- Ô nhiễm bụi:

  + Làm sạch các con đường giao thông.

  + Các công trình xây dựng không làm đổ các chất có thể gây bụi ra gần đường giao thông.

- Ô nhiễm do khí thải của phương tiện giao thông:

  + Sử dụng các loại phương tiện có công nghệ cao, tiết kiệm nhiên liệu, giảm khí thải.

  + Cấm các phương tiện không đảm bảo chất lượng khí thải tham gia giao thông.

  + Hạn chế tối mức có thể việc sử dụng các phương tiện giao thông.

 - Ô nhiễm do đốt rác thải:

  + Thu gom, phân loại và xử lí rác thải đúng cách.

  + Không xử lí bằng cách đốt.

Bài tập 10.17

Cho các cụm từ gồm: "ô nhiễm không khí", "khí thải công nghiệp”, “khói bụi do núi lửa, do cháy rừng", “hậu quả", "khí thải do đốt rác thải", “hiệu ứng nhà kính”, “nguyên nhân”, "hạn chế đốt rác thải sinh hoạt”, “biện pháp hạn chế”, “bệnh đường hô hấp”, "mưa axit”, “trồng nhiều cây xanh”, "sử dụng tiết kiệm năng lượng; “khí thải của các phương tiện giao thông”, “chế tạo các loại động cơ tiết kiệm năng lượng”, “xử lí rác thải đúng quy trình”. Em hãy lập một sơ đồ hình cây phù hợp nhất với các dữ liệu trên để tổng kết kiến thức về chủ đề không khí.

Gợi ýarrow-down-icon

Học sinh lập sơ đồ bắt đầu từ cụm từ “ô nhiễm không khí” tiếp đến là 3 nhánh với 3 cụm từ là “nguyên nhân” "hậu quả” “biện pháp hạn chế”. Từ các nhánh này lại phát sinh nhiều nhánh với các cụm từ tương ứng với các nhánh đó.

Đáp ánarrow-down-icon

Bài tập 10.18

Ngày 1 tháng 1 năm 2016, một vụ tai nạn thảm khốc xảy ra tại lò vôi ở xã Hoàng Giang, huyện Nông Cống (tỉnh Thanh Hoá) khiến 8 người thiệt mạng do nhiễm khí độc. Điều đáng nói ở đây là các vụ tai nạn tương tự có thể xảy đến bất cứ lúc nào bởi các chủ lò vôi ở nhiều địa phương khác vẫn xem nhẹ quy trình xử lí khí độc.

a) Khí thải lò vôi sẽ dẫn đến hậu quả gì đối với môi trường không khí?

b) Nguyên nhân dẫn đến sự thiệt mạng của những người ở trên là gì? 

c) Hãy đề xuất biện pháp nhằm giảm thiểu tình trạng gây ô nhiễm môi trường không khí ở khu vực xung quanh lò vôi

d) Em hãy thiết kế tranh tuyên truyền mọi người bảo vệ môi trường không khí ở nơi mình sống?

Gợi ýarrow-down-icon

a) Khí thải gây ô nhiễm không khí

b) Do hít phải khí độc

c) Các biện pháp làm giảm quá trình thải khí độc ra môi trường

Đáp ánarrow-down-icon

a) Khí thải từ lò vôi chủ yếu là khí carbon dioxide, ngoài ra còn một số khí độc hại khác. Các khí này thải ra sẽ làm ô nhiễm môi trường không khí.

b) Nguyên nhân thiệt mạng là do 8 người trên hít phải khí độc từ lò vôi. Các khí này đã không được khử độc khi thải ra môi trường.

c) Biện pháp giảm ô nhiễm môi trường:

 -  Thu và khử độc khí thải lò với trước khi thải ra môi trường.

 -  Sử dụng lò vôi liên hoàn để giảm nhiên liệu tiêu thụ, giảm khí độc thải ra môi trường,

 -  Nên xây lò với ở xa khu dân cư, nơi thoáng khí

d) Học sinh tự thiết kế

Bài tập 10.19

Bảng dưới đây là kết quả đo thành phần của khí hít vào và thở ra của bạn Dũng

 OxygenCarbon dioxideNitrogenHơi nước
Khí hít vào20,96%0,03%79,01%Ít
Khí thở ra16,04%4,10%79,50%Bão hòa

Biết rằng số nhịp hô hấp của học sinh này là 18 nhịp/ phút, mỗi nhịp hít vào một lượng khí là 480 ml. Hãy cho biết trong một ngày bạn học sinh này đã lấy từ môi trường bao nhiêu lít khí oxygen và thải ra môi trường bao nhiêu lít khí carbon dioxide qua đường hô hấp?

Gợi ýarrow-down-icon

Bước 1: Tính số nhịp trong 1 giờ, 1 ngày

Bước 2: Tính thể tích khí hít vào trong một ngày = số nhịp x 480

Bước 3: Tính phần trăm oxygen sử dụng và phần trăm carbon dioxide thải ra môi trường

Bước 4: Tính được thể tích khí oxygen sử dụng và thể tích carbon dioxide thải ra môi trường

Đáp ánarrow-down-icon

1 giờ = 60 phút

1 ngày = 24 giờ

- Trong một giờ (60 phút), số nhịp = 18 x 60 = 1080 nhịp.

- Trong một ngày, số nhịp = 24 x 1080 = 25920 nhịp

- Thể tích khí hít vào trong một ngày = 25920 x 480 = 12441600 ml = 12441,6 lít

- Tỉ lệ oxygen sử dụng 20,96% - 16,04% = 4,92%.

- Tỉ lệ khí carbon dioxide thải ra môi trường: 4,10% - 0,03% = 4,07%

- Thế tích oxygen lấy từ môi trường: 4,92% x 12441,6 lít = 612,13 lít

- Thể tích carbon dioxide thải ra môi trường: 4,07% x 12441,6 = 506,37 lít